W obecnych czasach coraz chętniej dokonujemy zakupów internetowych w różnych krajach świata. Płatności międzynarodowe odgrywają też dużą rolę w biznesie. Wielu przedsiębiorców ma zagranicznych kontrahentów. Za pomocą przelewów zagranicznych możemy też wspierać bliskie nam osoby mieszkające w innych krajach lub otrzymywać wsparcie od rodziny pracującej za granicą. Kiedy mamy do czynienia z płatnościami zagranicznymi, często spotykamy się z nazwami IBAN i SWIFT. Co się pod nimi kryje?
Jeśli chcemy wykonać przelew za granicę, będziemy potrzebowali w tym celu numeru IBAN rachunku odbiorcy i kodu SWIFT banku, w którym jest prowadzone jego konto.
Czym jest IBAN?
IBAN to skrót od International Bank Account Number, a więc międzynarodowy numer rachunku bankowego. Jest to międzynarodowy standard numeracji rachunków bankowych, umożliwiający dokonywanie przelewów na zagraniczne rachunki bankowe i otrzymywanie przelewów od podmiotów zagranicznych na krajowe rachunki bankowe. Standard IBAN został utworzony przez Europejski Komitet Standardów Bankowych pod koniec lat 90. ubiegłego wieku, by uprościć obsługę płatności w Unii Europejskiej. W Polsce obowiązuje od 2004 r. Obecnie numerami rachunków w formacie IBAN posługuje się kilkadziesiąt krajów, nie tylko europejskich, ale także z innych części świata, w tym m.in. niektóre kraje Ameryki Południowej i kraje arabskie.
Z czego składa się numer IBAN?
W Polsce numer IBAN składa się z 28 znaków. W skrócie można powiedzieć, że nasz numer IBAN to numer naszego rachunku bankowego, którym posługujemy się na co dzień wraz z dodanymi na początku dwoma literami, oznaczającymi kod kraju, w którym jest prowadzony dany rachunek. W przypadku Polski kod ten to PL. Dalsza część, a więc numer rachunku bankowego, musi składać się z takiej samej liczby cyfr, jaka obowiązuje w danym kraju. W Polsce numer rachunku bankowego składa się z 26 cyfr. Pierwsze dwie cyfry to suma kontrolna (zwana też liczbą kontrolną) całego numeru rachunku, która jest generowana na podstawie pozostałych 24 cyfr. Kolejnych osiem cyfr to numer rozliczeniowy banku (w tym cztery identyfikują bank, w którym jest prowadzone konto, dalsze trzy identyfikują konkretny oddział, następnie jest cyfra kontrolna), a na koniec numer rachunku klienta składający się z 16 cyfr. Warto spojrzeć na przykład zaczerpnięty ze strony internetowej mBanku:
Źródło: mBank
Jeśli mamy przed sobą numer rachunku bankowego, na który mamy wysłać przelew, wówczas na podstawie pozycji od 3 do 6, jesteśmy w stanie stwierdzić, w którym banku znajduje się konto naszego odbiorcy. Poniższa tabela przedstawia numery identyfikacyjne najpopularniejszych polskich banków:
Identyfikator |
Nazwa banku |
1010 |
Narodowy Bank Polski |
1020 |
PKO BP |
1030 |
Citi Handlowy |
1050 |
ING Bank Śląski |
1130 |
BGK |
1140 |
mBank |
1160 |
Bank Millennium |
1240 |
Pekao SA |
1320 |
Bank Pocztowy |
1540 |
BOŚ Bank |
1610 |
SGB - Bank |
1680 |
Plus Bank |
1870 |
Nest Bank |
1930 |
Bank Polskiej Spółdzielczości |
1940 |
Credit Agricole |
2030 |
BNP Paribas |
2120 |
Santander Bank |
2160 |
Toyota Bank |
2480 |
Getin Noble Bank |
2490 |
Alior Bank |
Źródło: Rankomat.pl
Jeśli chcemy podać nasz numer IBAN, będzie to po prostu nasz numer rachunku bankowego z kodem PL na początku (jeśli rachunek mamy w polskim banku). W przypadku rachunku odbiorcy będzie to podany przez niego numer konta, poprzedzony dwuliterowym kodem jego kraju.
Jak sprawdzić poprawność numeru IBAN?
Poprawność numeru IBAN można zweryfikować, wykorzystując w tym celu dwie litery kodu kraju i dwie pierwsze cyfry numeru rachunku, stanowiące sumę kontrolną. Przykładowo weźmy pod uwagę numer rachunku:
74 1050 1618 1000 0091 5002 7572
Jest to rachunek w polskim banku, więc na początku dodajemy kod kraju „PL”:
PL74 1050 1618 1000 0091 5002 7572
Następnie należy przenieść pierwsze cztery znaki na koniec:
1050 1618 1000 0091 5002 7572 PL74
W dalszym kroku zmieniamy litery na cyfry zgodnie ze schematem: A=10, B=11, C=12 itd., polską literę „Ł” w alfabecie należy pominąć. Wówczas literze „P” odpowiada liczba 25, a literze „L” liczba 21. Otrzymujemy:
1050 1618 1000 0091 5002 7572 2521 74
Otrzymany ciąg cyfr traktujemy jako liczbę, którą dzielimy przez 97: 105016181000009150027572252174 / 97
Jeśli numer jest poprawny, reszta z dzielenia powinna wynieść 1. W naszym przypadku, dzieląc liczby pisemnie, otrzymujemy wynik:
1082641041237207732243012909 r.1
Reszta wynosi 1, więc numer rachunku jest poprawny. Dzielenie pisemne jest nieco pracochłonne, więc warto skorzystać z kalkulatorów udostępnionych na stronach internetowych, takich jak https://pl.ibancalculator.com/. Warto mieć na uwadze, że pomimo poprawnego numeru IBAN, numer rachunku może być nieaktualny, gdyż właściciel mógł zamknąć konto.
Numer IBAN w różnych krajach
Długość numeru IBAN będzie odmienna w różnych krajach, a przy tym taka sama we wszystkich bankach w danym kraju. Najkrótszy numer IBAN jest w Norwegii, gdzie składa się tylko z 15 znaków, a najdłuższy na Malcie i Seszelach, gdzie liczy sobie 31 znaków.
W niektórych krajach numer rachunku bankowego składa się nie tylko z dwóch liter oznaczających kod kraju i ciągu cyfr, ale też z liter w dalszej części numeru rachunku. Przykładem może być Bułgaria czy Mauritius. Poniższa tabela przedstawia, jak wyglądają numery IBAN w niektórych krajach.
Kraj |
Kod |
Długość |
Przykład |
Austria |
AT |
20 |
AT483200000012345864 |
Belgia |
BE |
16 |
BE71096123456769 |
Białoruś |
BY |
28 |
BY86AKBB10100000002966000000 |
Brazylia |
BR |
29 |
BR1500000000000010932840814P2 |
Bułgaria |
BG |
22 |
BG18RZBB91550123456789 |
Czechy |
CZ |
24 |
CZ5508000000001234567899 |
Niemcy |
DE |
22 |
DE75512108001245126199 |
Dania |
DK |
18 |
DK9520000123456789 |
Estonia |
EE |
20 |
EE471000001020145685 |
Hiszpania |
ES |
24 |
ES7921000813610123456789 |
Finlandia |
FI |
18 |
FI1410093000123458 |
Gwatemala |
GT |
28 |
GT20AGRO00000000001234567890 |
Irlandia |
IE |
22 |
IE64IRCE92050112345678 |
Izrael |
IL |
23 |
IL170108000000012612345 |
Francja |
FR |
27 |
FR7630006000011234567890189 |
Holandia |
NL |
18 |
NL02ABNA0123456789 |
Malta |
MT |
31 |
MT31MALT01100000000000000000123 |
Mauritius |
MU |
30 |
MU43BOMM0101123456789101000MUR |
Norwegia |
NO |
15 |
NO8330001234567 |
Polska |
PL |
28 |
PL10105000997603123456789123 |
Szwajcaria |
CH |
21 |
CH5604835012345678009 |
Słowacja |
SK |
24 |
SK8975000000000012345671 |
Ukraina |
UA |
29 |
UA903052992990004149123456789 |
Wielka Brytania |
GB |
22 |
UA903052992990004149123456789 |
Włochy |
IT |
27 |
IT60X0542811101000000123456 |
Zjednoczone Emiraty Arabskie |
AE |
23 |
AE460090000000123456789 |
Źródło danych: iban.pl
Przy wykonywaniu przelewu należy pamiętać, by numer rachunku wraz z dwoma literami na początku, wpisać bez żadnych spacji. Oprócz numeru IBAN, należy podać numer BIC/SWIFT banku odbiorcy.
Czym jest SWIFT?
BIC (Bank Identifier Code), zwany też kodem SWIFT, to kod banku w obrocie międzynarodowym nadany przez organizację SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication).
SWIFT to skrót od Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication (Stowarzyszenie na Rzecz Światowej Międzybankowej Telekomunikacji Finansowej). Jest to międzynarodowa organizacja, której historia sięga 1973 roku. Organizacja ta została utworzona w Brukseli przez 239 banków z 15 krajów. Siedziba SWIFT znajduje się w La Hulpe w Belgii. SWIFT to także system płatniczy umożliwiający rozliczanie transakcji finansowych. Oprogramowanie systemu to Swift Net Link.
Obecnie SWIFT zrzesza liczne instytucje finansowe - nie tylko banki, ale również domy maklerskie, brokerów, giełdy i inne podmioty związane z transakcjami i infrastrukturą rynkową. Liczba instytucji należących do SWIFT obecnie jest liczona w tysiącach. Każda instytucja otrzymuje swój kod SWIFT (BIC), w którym jest zaszyfrowana jej nazwa i lokalizacja. Kody te są wykorzystywane w transakcjach międzynarodowych. Dzięki nim można zidentyfikować instytucje finansowe, które biorą w nich udział. Kod SWIFT zawiera 8 lub 11 znaków alfanumerycznych, na które składają się: unikalny identyfikator instytucji (pierwsze cztery znaki), kod kraju (kolejne dwa znaki), kod lokalizacji (dalsze dwa znaki) oraz opcjonalny identyfikator oddziału danej instytucji (ostatnie trzy znaki) lub kod „XXX” oznaczający centralę. Każdy bank na swej stronie internetowej ma podany swój kod SWIFT. Poniższa tabela przedstawia kody SWIFT dla najbardziej znanych polskich banków:
Nazwa banku |
KOD SWIFT |
Narodowy Bank Polski |
NBPLPLPWBAN |
mBank |
BREXPLPWMBK |
PKO BP |
BPKOPLPW |
Pekao |
PKOPPLPW |
Santander Bank Polska |
WBKPPLPP |
Bank Millennium |
BIGBPLPW |
BOŚ |
EBOSPLPWXXX |
ING Bank Śląski |
INGBPLPW |
BNP Paribas Bank Polska |
BNPAPLP |
Credit Agricole Bank Polska |
AGRIPLPR |
Alior Bank |
ALBPPLPW |
Citi Handlowy |
CITIPLPX |
Nest Bank |
NESBPLPW |
Bank Pocztowy |
POCZPLP4 |
Plus Bank |
IVSEPLPP |
Getin Bank |
GBGCPLPK |
Bank Polskiej Spółdzielczości |
POLUPLPR |
Bank Gospodarstwa Krajowego |
GOSKPLPW |
Jak zrobić przelew SWIFT?
Jak wspomnieliśmy, aby wykonać przelew za granicę, niezbędne jest podanie numeru rachunku w formie IBAN, a więc z kodem kraju. Oprócz tego potrzebujemy kodu SWIFT banku odbiorcy. Należy też wybrać opcję podziału kosztów przelewu. Do wyboru mamy trzy możliwości:
- BEN — wszystkie koszty przeniesione są na odbiorcę,
- SHA — koszty dzielone są pomiędzy zleceniodawcę i odbiorcę przelewu,
- OUR — wszystkie koszty pokrywa nadawca.
Przelew SWIFT jest najpopularniejszą na świecie formą przelewu zagranicznego, gdyż umożliwia dokonywanie płatności w dowolnej walucie na konto odbiorcy w dowolnym kraju. Nie jest to jednak opcja najtańsza. Opłata za przelew SWIFT może wynieść około 0,20-0,50% wartości transakcji. Banki zwykle ustalają swoje limity dotyczące najniższej i najwyższej wartości kosztu takiej transakcji. Najniższa opłata może wynosić około 20 zł, a maksymalna może nawet sięgnąć 250 zł.
Jeśli płatność ma być dokonana w walucie euro, korzystniejszą opcją od przelewu SWIFT, jest przelew SEPA. Warto z niego skorzystać przy płatnościach zagranicznych ze względu na niższe koszty i krótszy czas transakcji.
Czym jest przelew SEPA?
W przypadku płatności w walucie euro, warto wybrać przelew SEPA, jeśli mamy taką możliwość. SEPA (Single Euro Payment Area) to inaczej Jednolity Obszar Płatniczy w Euro. Służy on do rozliczeń w euro na terenie Europy. Obecnie z tego systemu korzysta 36 krajów. Są to przede wszystkim kraje należące do Unii Europejskiej, wraz z terytoriami zależnymi: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Gibraltar, Grecja, Grenlandia, Wyspy Owcze, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, San Marino, Szwecja, Słowacja, Słowenia, Węgry, Włochy. Do systemu SEPA należą także Norwegia, Lichtenstein, Islandia, Monako, Szwajcaria, Wielka Brytania i niektóre tereny zamorskie.
Zaletą przelewów SEPA jest ich niższy koszt ze względu na brak banków pośredniczących. Zlecając tego rodzaju przelew również należy podać numer rachunku bankowego w standardzie IBAN i kod SWIFT banku odbiorcy.
Aby przelew SEPA mógł być zrealizowany, musi się odbyć w walucie euro. Zarówno bank nadawcy, jak i bank odbiorcy przelewu muszą być uczestnikami systemu SEPA, a transakcja musi odbyć się w obszarze funkcjonowania tego systemu. Koszty transakcji są dzielone między obie jej strony, a więc dostępna jest jedynie opcja SHA.
Warto pamiętać, że w przypadku płatności w euro z konta prowadzonego w złotówkach lub innej niż euro walucie, musimy ponieść koszty przewalutowania. Jeśli posiadamy konto walutowe w euro, koszty te nam odpadną.
Jeśli nie wszystkie warunki niezbędne do przelewu SEPA są spełnione, ze względu na płatność w innej walucie niż euro lub gdy bank nadawcy lub odbiorcy nie należą do systemu SEPA, pozostaje nam tradycyjny przelew SWIFT.
Źródła:
Materiały informacyjne banków
https://finanse.rankomat.pl/poradniki/standard-iban/
www.iban.pl/
https://pl.ibancalculator.com/