Dawno temu Alan Greenspan – przewodniczący amerykańskiej Rezerwy Federalnej w latach 1987-2006 – określił „inwersję” krzywej rentowności – czyli spadek rentowności długoterminowych obligacji poniżej poziomu krótkoterminowych stóp procentowych – jako najlepszy znany wskaźnik ostrzegający przed nadchodzącą gospodarczą recesją w USA.
O słuszności tej opinii mogliśmy przekonać się w 2020 roku, kiedy o inwersja krzywej rentowności już rok wcześniej ostrzegała przed recesją, mimo że rynek obligacji i rynek pieniężny nie mogły wiedzieć o nadchodzącej pandemii COVID-19. Można próbować wyjaśnić ten fenomen opisując działalność systemu bankowego jako przyjmowanie pieniędzy od ludzi (albo na rynku pieniężnym) na krótki termin (przyjmowanie krótkoterminowych depozytów) i pożyczanie ich na długi termin w postaci kredytów na samochody, kredytów hipotecznych czy kredytów inwestycyjnych dla firm.
W takim ujęciu różnica („spread”) pomiędzy krótkimi stopami, które trzeba płacić za pozyskanie funduszy, a długimi stopami, zgodnie z którymi spłacane są udzielone kredyty, to zysk banków. Jeśli ta różnica spada do zera czy wręcz do wartości ujemnych, banki tracą motywację do rozszerzania akcji kredytowej czego konsekwencją po jakimś czasie jest gospodarcza recesja. Jeśli kształt krzywej rentowności w USA mierzyć różnicą pomiędzy rentownościami tamtejszych rządowych 10-latek i 2-latek to z niewielką inwersją – ostrzegającą przed nadchodzącą gospodarczą recesją – już mieliśmy do czynienia. Jeśli za krótkie stopy przyjmować oprocentowanie funduszy federalnych, które FED zdołał w marcu podnieść dopiero pierwszy raz i to o zaledwie 0,25 pkt. proc., to do inwersji jest dla odmiany bardzo daleko. Być może to pozostawanie FED-u daleko w tyle za rynkiem krótkoterminowych obligacji jest jednym z powodów, dla którego dynamika CPI w USA osiąga ostatnio najwyższe poziomu od 40 lat (+7,9 proc.).
