12 maja Bundestag przegłosował nowelizację ustawy o zapewnieniu zaopatrzenia w energię (Energiesicherungsgesetz), która dalece zwiększa możliwości ingerencji państwa w działalność spółek zarządzających krytyczną infrastrukturą energetyczną w RFN.
Nowe przepisy pozwalają rządowi federalnemu na przejęcie kontroli nad takim podmiotem poprzez wprowadzenie do niego zarządu powierniczego, jeśli zaistnieje „konkretne niebezpieczeństwo”, że poprzez brak możliwości wywiązania się ze swoich zobowiązań stworzy on zagrożenie dla zapewnienia dostaw prądu. Decyzja o wprowadzeniu zarządu powierniczego może zostać podjęta na sześć miesięcy z opcją przedłużenia – każdorazowo o kolejne pół roku. W przypadku wystąpienia sytuacji, w której powyższy środek nie będzie wystarczający do zagwarantowania prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa i uniknięcia zagrożenia brakiem zaopatrzenia w energię, ustawa daje władzom federalnym – jako rozwiązanie ultima ratio – możliwość wywłaszczenia spółki (lub części jej udziałów) za odpowiednim odszkodowaniem. Decyzje o wprowadzeniu zarządu powierniczego oraz o wywłaszczeniu ma poprzez wydanie rozporządzenia podejmować minister gospodarki i ochrony klimatu (obecnie funkcję tę sprawuje wicekanclerz Robert Habeck z Zielonych).
Nowelizację przygotowano – jak na niemieckie standardy – w trybie przyspieszonym, w czasie wojny na Ukrainie. Pierwsze doniesienia o takich planach pojawiły się 12 kwietnia, a już 25 kwietnia nowe przepisy zostały przyjęte przez rząd federalny i wniesione do Bundestagu (za pośrednictwem frakcji koalicyjnych, aby przyspieszyć procedowanie). W uzasadnieniu ustawy napisano, że w związku z agresją Rosji na Ukrainę wzrosło zagrożenie pogorszeniem bezpieczeństwa energetycznego państwa, co wymaga stworzenia dalej idących narzędzi reagowania kryzysowego. Nowelizację musi jeszcze zatwierdzić Bundesrat – ten punkt znajduje się w porządku obrad izby 20 maja. Następnego dnia dokument wejdzie w życie.
Komentarz
- Już wstępnym pracom legislacyjnym nad ustawą towarzyszyły podsycane wypowiedziami przedstawicieli rządu spekulacje medialne, że nowe przepisy powstają głównie z myślą o rafinerii PCK (Petrochemisches Kombinat) Schwedt w Brandenburgii w kontekście przygotowywanej przez Berlin rezygnacji z wykorzystywania w Niemczech rosyjskiej ropy – zamiar zakończenia jej sprowadzania do końca br. ogłosił w połowie marca wicekanclerz Habeck. Z podanych przez niego na początku maja informacji wynika, że do końca kwietnia we współpracy z branżą paliwową udało się zredukować udział rosyjskiego surowca w imporcie z 35% (w 2021 r.) do 12%. Jedyną firmą, która jak dotąd nie podjęła żadnych działań w kierunku dywersyfikacji, jest zarządzająca rafinerią w Schwedt spółka PCK, w której większościowy pakiet (54,17%) posiada rosyjski koncern naftowy Rosnieftʹ (37,5% ma holenderski Shell, a 8,33% – włoska Eni). Co więcej, Rosnieftʹ chciała przejąć udziały Shella, ale zatwierdzoną już przed Federalny Urząd Antymonopolowy transakcję ostatecznie wstrzymało Federalne Ministerstwo Gospodarki i Ochrony Klimatu (BMWK) tuż po inwazji Rosji na Ukrainę. Obiekt w Schwedt jest wciąż zaopatrywany wyłącznie rosyjskim surowcem, przesyłanym przez Polskę ropociągiem Drużba (Przyjaźń).
- Ustawa daje rządowi nowe narzędzia do rozwiązania problemu własności rafinerii w Schwedt. W przeciwieństwie do przypadku spółki Gazprom Germania, w której BMWK wprowadziło zarząd powierniczy w związku z dokonanymi z pogwałceniem niemieckiego prawa zmianami właścicielskimi (szerzej zob. Gazowa zimna wojna? Przejęcie przez Niemcy kontroli nad Gazprom Germania GmbH), obecny kształt dokumentu nie dawał Berlinowi pretekstu do podobnego ruchu. Jak wynika z ostatnich wypowiedzi Habecka, jego resort ma być już prawnie przygotowany do wdrożenia nowych przepisów wobec PCK...czyatj więcej
Mapa. Infrastruktura do importu ropy naftowej (we wschodnich Niemczech i w Polsce)
Źródła: PERN, Niemieckie Stowarzyszenie Przemysłu Naftowego (MWV, od 2021 r. – En2X).
