To już koniec zimowych igrzysk olimpijskich w Pjongczang. Gdy kończy się tak wielkie przedsięwzięcie, przychodzi czas na refleksje i podsumowanie. Klasyfikacje medalowe pozostawmy mediom sportowym. Zastanówmy się lepiej co ze stroną finansową. Dlaczego mówi się coraz częściej o nieopłacalności igrzysk i ujemnych skutkach finansowych dla gospodarzy. Od kiedy igrzyska zaczęły budzić tak duże wątpliwości, co do swojej wartości i opłacalności? Które igrzyska zimowe były najdroższe i co zmieniło się na przestrzeni lat?
Pjongczang liczbach
100 różnych wydarzeń, około 3000 sportowców, 300 medali i… Rachunek za igrzyska na 13 mld dolarów. Mało? Wcale nie. Koszty organizacji tegorocznych igrzysk nie są historyczne, ale mimo wszystko prowokują debatę nad opłacalnością. Czy gospodarka organizatorów w perspektywie długoterminowej zyskuje na igrzyskach. Obietnica zwiększenia liczby turystów napływających do kraju-organizatora, zainteresowanie inwestycjami… Czy to wszystko puste obietnice? Zdania są podzielone. South Korea's Hyundai Research Institute oszacował, że organizacja igrzysk przyniesie Pjongczangowi zysk w wysokości 40 mld dolarów. Taką sumę mieliby wygenerować turyści przybywający do Pjongczang.
Sceptycy tych prognoz mają odmienne zdanie.
„Nie sądzę aby rząd, czy też organizatorzy otrzymali z powrotem pieniądze” - komentuje profesor Uniwersytetu Hanyang – Park Sung-bae
Koszty organizacji igrzysk w Pjongczangu przewyższyły wcześniejsze prognozy, które wskazywały na wydatki rzędu 8 mld dolarów.
Rekordowe ceny igrzysk
13 mld dolarów za Pjongczang 2018, to nie najwyższa suma wśród dotychczasowych zimowych igrzysk olimpijskich. Poniżej pięć najbardziej kosztownych zimowych igrzysk od 1960 roku według badań Uniwersytetu w Oxfordzie
Źródło: www.usnews.com
Zdecydowanym rekordzistą jeżeli chodzi o zimowe igrzyska jest Rosja. W 2014 roku igrzyska w Soczi kosztowały organizatorów 22 mld dolarów. Dla porównania, do tej pory najtańszymi igrzyskami zimowymi byłe te organizowane w Innsbrucku w 1964 roku, ich koszt to 22 mln dolarów. Jeszcze ciekawszym zestawieniem Uniwersytetu w Oxfordzie jest to pokazujące jak rzeczywiste koszty igrzysk przekroczyły spodziewane wcześniej kwoty. Znów na pierwszym miejscu Soczi i ogromna różnica między prognozą a stanem faktycznym.
Czy warto?
To podstawowe pytanie zadają sobie już od lat 70. organizatorzy igrzysk. Wszystko zaczęło się od letnich igrzysk w Montrealu w 1976 roku. Stały się one symbolem fiskalnej porażki dla organizatorów święta sportu. Z prognozy, która zakłada wydatki rzędu 124 mld dolarów, faktyczna suma urosła do o wiele większej kwoty. Spłata długu w wysokości 1,5 mld dolarów zajęła organizatorom trzy dekady.
Skąd tak wysokie kwoty organizacji igrzysk? Z odpowiedzą na to pytanie wychodzi profesor Andrew Zimbalist, autor publikacji o igrzyskach. Średnio organizatorzy muszą stworzyć 35 miejsc, wśród nich kosztująca średnio od 1,5 mld do 3 mld wioska olimpijska. Trzeba także przygotować budynki dla mediów, które nie należą do najtańszych, bo kosztują także około 1 mld dolarów. Doliczmy do tego koszty transportu, dla członków MKOL i sportowców. Miasta-organizatorzy przez wiele lat większość przychodów czerpali z przyznawania praw telewizyjnych. Teraz większość zysków z tego tytułu czerpie MKOL. W latach 90. MKOL czerpał jedynie 4% zysku z praw telewizyjnych. W 2016 roku podczas igrzysk w Rio procent ten urósł aż do 70%.
Dlaczego igrzyska są krytykowane?
Oprócz strat finansowych, krytycy wytykają jeszcze inne skutki uboczne. Jak np. degradacja środowiska. Podczas igrzysk w Pjongczangu zniszczono całe pasmo górskie, a razem z nim faunę i florę zamieszkującą tę część gór. O czym poinformował profesor Zimbalist. Dodatkowym minusem igrzysk, jest niszczenie wielkich obiektów sportowych, które budowane są tylko na igrzyska. Potem organizatorzy nie widzą jak je wykorzystać. Wpływa to w konsekwencji na spadające ceny nieruchomości.
Z roku na rok coraz mnie państw chce zostać organizatorami igrzysk. Głównie ze względu na ich nieopłacalność. Choć idea wspólnego święta sportu jest czymś naprawdę szlachetnym, rządy nie chcą ryzykować tak wysokich strat finansowych. Samo przygotowanie do igrzysk, a właściwie ubieganie się o ich organizacje zajmuje kilka lat w przód. Dla przykładu, Chicago ubiegało się o organizację igrzysk w 2016 roku. Na kampanię miasto wydało około 100 mln dolarów. Mimo tak wysokich nakładów przegrało z Rio. O organizację igrzysk zimowych w 2022 roku walczyły tylko dwa państwa: Chiny i Kazachstan.
Czy to koniec igrzysk?
Mimo ogromnej fali krytyki, małej opłacalności, igrzyska nadal są organizowane. Prezes MKOL przedstawił 40 punktów, które mogłaby podjąć organizacja w celu poprawy. M.in. przy wyborze organizatora powinno się szczegółowo zbadać możliwości i ryzyka wynikające z organizacji dla danego miasta. Kolejną propozycją była ta dotycząca cięcia kosztów licytacji. Jak zauważono być może bardziej opłacalne byłoby wyznaczenie stałych organizatorów igrzysk letnich i zimowych. Idealnym miejscem na organizację igrzysk letnich jest Los Angeles z dostosowaną pod to infrastrukturą. Według profesora Zimbalisty LA posiada obiekty, które idealnie nadają się do roganziajci igrzysk, bez ponoszenia dodatkowych kosztów na budowę nowych. MKOL nie jest zwolennikiem pomysłu profesora Zimbalisty, ale stan obecny może w przyszłości zmusić organizację do fundamentalnych zmian.
