5 kwietnia przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen przedstawiła założenia zaproponowanego przez KE piątego pakietu sankcji Unii Europejskiej wobec Rosji (zob. Press statement by President von der Leyen on the fifth round of sanctions against Russia).
Nowe restrykcje mają objąć sześć elementów:
- zakaz importu węgla z Rosji (jego wartość UE szacuje na 4 mld dolarów rocznie);
- całkowity zakaz transakcji z czterema bankami, w tym WTB (według wyliczeń KE restrykcje mają dotyczyć instytucji mających łącznie 23% udziałów w sektorze bankowym Rosji);
- zakaz zawijania rosyjskich statków do unijnych portów, z wyłączeniem niektórych kategorii dostaw (produkty rolne, żywność, pomoc humanitarna i surowce energetyczne), oraz zakaz dostępu do unijnego rynku dla przewoźników drogowych z Rosji i Białorusi;
- zakaz eksportu z UE do Rosji wybranych kategorii produktów, zwłaszcza technologicznych, m.in. półprzewodników i komputerów kwantowych (łączna wartość eksportu mającego podlegać sankcjom wynosi ok. 10 mld euro rocznie);
- zakaz importu wybranych towarów z Rosji – m.in. drewna, cementu, owoców morza i alkoholu (ich łączną wartość KE szacuje na 5,5 mld euro rocznie);
- zakaz dostępu rosyjskich firm do zamówień publicznych w państwach członkowskich oraz wyłączenie możliwości udzielania jakiegokolwiek wsparcia finansowego (unijnego czy ze środków państw członkowskich) rosyjskim podmiotom publicznym.
W komunikacie KE stwierdza się ponadto, że Unia zamierza pracować nad kolejnymi restrykcjami, które mogłyby objąć ropę naftową (rozważania dotyczą m.in. podatku importowego). Decyzja w sprawie sankcji ma zapaść 6 kwietnia. Wysoki przedstawiciel UE do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Josep Borrell ogłosił, że 19 obywateli rosyjskich pracujących w Stałym Przedstawicielstwie Rosji przy UE zostanie uznanych za persona non grata.
Nowe sankcje zapowiedział także Waszyngton. Mają one dotyczyć m.in. zakazu wydawania zezwoleń na regulowanie przez Moskwę należności płatniczych z tytułu zadłużenia państwowego za pośrednictwem rachunków bankowych posiadanych przez rosyjskie instytucje państwowe w amerykańskich bankach. Według doniesień „The Wall Street Journal” USA planują objąć restrykcjami dużą grupę banków, w tym Sbierbank. Ponadto nowe obostrzenia mają zakazywać amerykańskim podmiotom jakichkolwiek nowych inwestycji w Rosji oraz rozszerzyć sankcje personalne wymierzone w członków rosyjskiej elity polityczno-biznesowej i instytucje państwowe.
5 kwietnia listę Rosjan objętych restrykcjami personalnymi poszerzyła Kanada. W gronie tym znaleźli się ważni oligarchowie blisko związani z Kremlem, m.in. Władimir Potanin, Wiktor Wekselberg, Kirył Szamałow i Leonid Michelson – zob. Regulations Amending the Special Economic Measures (Russia) Regulations.
Również 5 kwietnia decyzję o wydaleniu rosyjskich dyplomatów ogłosiły kolejne państwa – m.in. Włochy (30 osób), Hiszpania (25), Dania (15), Słowenia (15), Estonia (14), Łotwa (13) i Szwecja (3). Ogółem od rozpoczęcia inwazji na Ukrainę 24 lutego z krajów UE wydalono ok. 340 dyplomatów FR.
Z Rosji wycofują się kolejne firmy. 5 kwietnia wstrzymanie działalności na tym rynku ogłosił Intel, największy na świecie producent układów scalonych. Dzień wcześniej spółka Airbnb zawiesiła usługi na terenie Rosji i Białorusi. Restrykcje obejmują także brak możliwości korzystania z jej oferty przez obywateli obu krajów za granicą.
5 kwietnia Władimir Putin przewodniczył posiedzeniu poświęconemu sytuacji w sektorze rolno-przemysłowym. Prezydent polecił rządowi wygospodarowanie z budżetu federalnego nie mniej niż 153 mld rubli na wsparcie przedsiębiorstw działających w tym segmencie. Podczas posiedzenia Putin odniósł się też do działań podejmowanych przez niemieckie władze względem spółki Gazprom Germania GmbH (4 kwietnia Berlin poinformował o przejęciu podmiotu, do 31 marca kontrolowanego w 100% przez Gazprom, w zarząd powierniczy). Oświadczył, że kraje zachodnie próbują stosować naciski administracyjne na koncern. Ostrzegł również, że rozważania dotyczące nacjonalizacji rosyjskich aktywów w państwach europejskich mogą się okazać „bronią obosieczną”.
Moskiewska giełda odnotowała spadki. 5 kwietnia rublowy indeks IMOEX na zamknięciu sesji wynosił 2662,8 pkt (dzień wcześniej na zamknięciu sesji było to 2787,7 pkt). Spadek trwał 6 kwietnia rano (o 2%, do 2602 pkt). Z kolei dolarowy index RTS obniżył się do 1004,8 pkt (dzień wcześniej na zamknięciu sesji wynosił prawie 1052 pkt), a 6 kwietnia rano – do 980 pkt (o 2,4%).
