Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (ang. European Bank for Reconstruction and Development) porównując do innych ważnych graczy światowego systemu finansowego to stosunkowo młoda instytucja. Została ona bowiem utworzona podczas obrad Rady Europejskiej w Strasburgu w dniach 8-9 grudnia 1989 roku. Obecnie liczy 66 członków (64 państwa, Europejski Bank Inwestycyjny oraz Unię Europejską). Ponad połowa z nich (34) jest kredytobiorcami, podczas gdy każdy z członków jest kredytodawcą.
O ile sama nazwa mogłaby wskazywać na to, że instytucja ta zrzesza jedynie kraje europejskie, to jednak liczba członków wyraźnie wskazuje na to, że członkami EBOR są również państwa z innych kontynentów, takie jak np.: Australia, Kanada, Egipt, Meksyk czy Mongolia. Od 28 marca 1991 członkiem tej organizacji jest również Polska, której wkład do budżetu wyniósł 3,98%. Zatrudniająca 1500 pracowników organizacja ma swoją siedzibę w Londynie. Jej aktualnym prezydentem jest wywodzący się z Indii Sir Suma Chakrabati. Na przestrzeni ponad 25 lat istnienia EBOR na najwyższych szczeblach tej instytucji miał już miejsce pewien polski epizod. W latach 2001-2004 wiceprezesem organizacji była bowiem obecna prezydent Warszawy - Hanna Gronkiewicz-Waltz.
Główną misją tej instytucji jest promowanie rozwoju sektora prywatnego w państwach urzeczywistniających zasady demokracji wielopartyjnej. W związku z tym zapewnienie rozwoju demokracji oraz poszanowania praw człowieka są warunkiem koniecznym udzielenia pomocy przez Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.
Zasadniczo wyróżnia się dwa najważniejsze organy w tej instytucji. Pierwszym z nich jest Rada Gubernatorów (ang. Board of Governors), w której Polskę reprezentują Marek Belka oraz Artur Radziwiłł. Wg oficjalnej strony internetowej EBRD – organ ten deleguje większość uprawnień do Rady Dyrektorów, która obecnie liczy 23 dyrektorów (dodatkowo skład zostanie uzupełniony o osobę dbającą o interesy Uzbekistanu, która jeszcze nie została wyznaczona). Interesy Polski, Albanii oraz Bułgarii reprezentuje w niej pochodzący z tego ostatniego kraju Kalin Mitrev, którego zastępcą jest Zbigniew Hockuba. Co ciekawe, były członek zarządu NBP piastował też funkcję dyrektora od 2011 roku. Wśród organów tej instytucji należy też wymienić liczący 10 członków Komitet Wykonawczy. Przewodniczy mu Sir Suma Chakrabati, a pierwszym wiceprezydentem jest Philip Bennett.
Swoje sukcesy EBOR zawdzięcza najwyższemu ratingowi będącemu odzwierciedleniem bardzo wysokiej wiarygodności kredytowej. Powoduje to, że instytucja ta może pozyskiwać pieniądze od innych podmiotów na bardzo atrakcyjnych warunkach.
W przypadku Polski jednym z głównych obszarów inwestycji jest tzw. PolSEFF (ang. Polish Sustainable Energy Financing Facility), a więc Program Finansowania Zrównoważonej Energii. Został on uruchomiony na początku 2011 roku z linią kredytową wynoszącą 150 milionów euro. W związku z napotkaniem nieoczekiwanie wysokiego zainteresowania przedsiębiorców, wysokość ta rok później została zwiększona o kolejne 30 milionów euro. Aktualnie (stan na 29 lipca 2015 r.) zrealizowano łącznie 2021 projektów o łącznej wartości ok. 186 mln euro, które pozwoliły na zaoszczędzenie 343 GWh energii oraz redukcję emisjidwutlenku węgla o 102 tysiące ton w skali roku. Szczegóły dotyczące m.in. zrealizowanych projektów w naszym kraju można przeczytać na stronie Programu (www.polseff.org).
Inną ważną ciekawostką związaną z omawianą instytucją jest to, że w zeszłym roku 14 maja w Warszawie na Stadionie Narodowym miało miejsce doroczne spotkanie Rady Gubernatorów Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju. Trwające dwa dni (14 i 15 maja) wydarzenie zgromadziło łącznie około 2,5 tysiąca uczestników reprezentujących wszystkie kraje członkowskie organizacji. Głównym tematem przyświecającym temu spotkaniu jest ocena zmian gospodarczych, które zaszły w Europie Wschodniej i Środkowej po upadku żelaznej kurtyny. Ponadto uczestnicy tego spotkania mieli możliwość uczestniczenia w licznych panelach prowadzonych przez znane osobistości, takie jak unijni komisarze: Stefan Füle, Siim Kallas czy też Michel Barnier oraz polscy politycy: Donald Tusk, Aleksander Kwaśniewski i Hanna Gronkiewicz-Waltz.
Podobnie jak w przypadku każdej innej instytucji omawianej na łamach strony internetowej FxMag, także w przypadku Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju nie sposób ustrzec się kontrowersyjnych wątków związanych z jego działalnością. Najnowsza z nich związana z funkcjonowaniem EBOR-u (a także Banku Światowego, a konkretnie Międzynarodowej Korporacji Finansowej (IFC)) ma związek z pożyczkami dla Grupy Schwarz (niem. Schwarz Gruppe GmbH). Wg Claire Provost miała ona otrzymać od powyższych instytucji pożyczkę w wysokości około 900 milionów dolarów. Z jednej strony przyświeca jej słuszna idea tworzenia nowych miejsc pracy i kanałów zbytu dla rolników w Polsce, Rumunii, Serbii i Chorwacji, a z drugiej jest to cios wymierzony w rzesze lokalnych przedsiębiorców. Przy tak dużym wsparciu finansowym dla Grupy Schwarz – właściciela sieci Lidl i Kaufland, konkurowanie z nimi jest bowiem niemożliwe. Warto bowiem pamiętać, że z obrotem rzędu 79,3 miliarda euro Grupa jest największym koncernem handlowym na Starym Kontynencie.
