Przedsiębiorcy nie muszą mieć dużego kapitału własnego, aby prowadzić działalność gospodarczą. Często korzystają z różnych form finansowania zewnętrznego, w tym również z leasingu. Dzięki temu rozwiązaniu mogą oni użytkować samochody, maszyny czy urządzenia bez konieczności posiadania ich na własność. Nie każdy wie, że z leasingu mogą korzystać nie tylko przedsiębiorcy. Co warto wiedzieć o leasingu? Na jakie szczegóły oferty warto zwrócić uwagę?
Finansowanie dla przedsiębiorców
Byłoby wspaniale, gdyby przedsiębiorstwa mogły funkcjonować jedynie w oparciu o wypracowany zysk. Częściej jednak korzystają one w większym lub mniejszym stopniu z zewnętrznych źródeł finansowania, takich jak kredyty bankowe dla firm, pożyczki od innych podmiotów gospodarczych, emisja papierów wartościowych, faktoring, kredyt kupiecki czy leasing. Dzięki temu nie trzeba mieć dużego kapitału na rozpoczęcie i rozwinięcie działalności gospodarczej. Przedsiębiorca nie musi posiadać wszystkich niezbędnych środków do jej prowadzenia na własność. Nie musi też nabywać tych dóbr na kredyt. Korzystnym rozwiązaniem dla niego może być leasing.
Czym jest leasing?
Leasing stanowi rodzaj umowy cywilnoprawnej między finansującym (leasingodawcą) a korzystającym (leasingobiorcą). Jest to forma finansowania inwestycji, stanowiąca rodzaj dzierżawy. Umożliwia leasingobiorcy prawo do korzystania z przedmiotu leasingu bez konieczności jego zakupu w zamian za płatności w formie rat leasingowych. Stanowią one rodzaj czynszu. Przez cały okres trwania umowy leasingowej przedmiot leasingu stanowi własność leasingodawcy. Często po zakończeniu umowy leasingobiorca ma prawo pierwokupu przedmiotu leasingu.
Kodeks Cywilny definiuje leasing następująco: „Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywającego na warunkach określonych w tej umowie, i oddać tę rzecz korzystającemu do używania, albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu, w uzgodnionych ratach, wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie, lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.”
Przedmiotem leasingu mogą być wszelkie środki trwałe, wartości niematerialne i prawne oraz grunty. Zazwyczaj są to samochody, maszyny i urządzenia oraz nieruchomości. Leasing umożliwia przedsiębiorcom korzystanie z tego rodzaju dóbr, które są niezbędne w ich działalności bez konieczności odkładania na nie pieniędzy lub zaciągania kredytu. W odróżnieniu od kredytu, leasing jest korzystniejszym rozwiązaniem pod względem podatkowym i nie wymaga zabezpieczenia.
Kto świadczy usługi leasingu?
Usługi leasingowe często świadczą banki i firmy leasingowe, dla których leasing jest głównym przedmiotem działalności. Leasing najczęściej dotyczy samochodów, zarówno nowych, jak i używanych. Niezbędne jest ustalenie z daną firmą leasingową, czy będzie skłonna sfinansować zakup wybranego przez nas modelu samochodu, szczególnie gdy chodzi o samochód używany.
Nie tylko wyspecjalizowane firmy leasingowe mogą świadczyć takie usługi. Świadczenie usług leasingowych może być korzystne również dla producentów przedmiotów leasingu. Przedsiębiorcy, którzy potrzebują samochodów lub maszyn, mogą chętniej skorzystać z leasingu niż kupić te dobra na raty lub płacąc za nie jednorazowo. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby również firmy z innych branż świadczyły usługi leasingowe jako dodatkową działalność. Firma, która posiada linię produkcyjną, z której przestała korzystać, może udostępnić ją w ramach leasingu innemu przedsiębiorcy.
Najczęściej spotykanymi rodzajami leasingu są leasing operacyjny i leasing finansowy, z których korzystają przedsiębiorcy. Osoby, które nie prowadzą działalności gospodarczej, mogą skorzystać z leasingu konsumenckiego.
Leasing operacyjny
Leasing operacyjny (zwany też leasingiem eksploatacyjnym lub usługowym) jest zawierany na krótszy okres niż okres przewidywanego zużycia przedmiotu leasingu, a raty nie pokrywają kosztów nabycia tego przedmiotu. W raty wliczone są też koszty remontów, konserwacji czy ubezpieczeń. Raty leasingowe w całości (w części odsetkowej i części kapitałowej) stanowią koszt uzyskania przychodu dla leasingobiorcy. Oprócz nich do kosztów uzyskania przychodu przedsiębiorca może zaliczyć też opłatę wstępną i koszty użytkowania przedmiotu. Przedmiot leasingu należy do firmy świadczącej usługi leasingowe i odpowiada ona za dokonywanie odpisów amortyzacyjnych.
Po zakończeniu umowy korzystający zazwyczaj może zakupić przedmiot na preferencyjnych warunkach. Może zwrócić go też firmie świadczącej usługi leasingowe.
Przedsiębiorca korzystający z tej formy leasingu płaci podatek VAT z każdą ratą leasingową, co jest korzystniejsze od jednorazowej zapłaty całego podatku.
Leasing operacyjny jest najczęściej wybieraną formą leasingu. Decyduje się na niego około 80% wszystkich firm korzystających z leasingu.
Leasing finansowy
W przypadku leasingu finansowego (zwanego też leasingiem kapitałowym) przedmiot leasingu staje się własnością korzystającego wraz ze spłatą ostatniej raty. Czas trwania umowy zazwyczaj jest zbliżony do okresu przewidywanego zużycia przedmiotu leasingu. W odróżnieniu od leasingu operacyjnego, za rozliczanie kosztów amortyzacji odpowiada przedsiębiorca korzystający z leasingu. Pomimo, że formalnie leasingobiorca nie jest jeszcze właścicielem środka trwałego, od początku umowy przedmiot leasingu jest wpisany do jego ewidencji. Oprócz odpisów amortyzacyjnych, rozlicza on też część odsetkową raty leasingowej i koszty użytkowania przedmiotu.
Leasing finansowy wiąże się z koniecznością zapłaty podatku VAT w całości od sumy należności leasingowych po dokonaniu odbioru przedmiotu leasingu.
Ta forma leasingu jest rzadziej wybierana przez firmy niż leasing operacyjny. Decydują się na nią firmy, w przypadku których stawka podatku jest niższa niż 23% oraz firmy, które nie są płatnikami VAT.
Porównanie leasingu operacyjnego i finansowego
|
|
Leasing operacyjny |
Leasing finansowy |
|
Okres leasingu |
Dłuższy niż 40% czasu amortyzacji przedmiotu, maksymalnie 60 miesięcy |
Zazwyczaj od 12 miesięcy do 60 miesięcy |
|
Amortyzacja |
Po stronie leasingodawcy |
Po stronie leasingobiorcy |
|
Koszty uzyskania przychodu dla leasingobiorcy |
Raty leasingowe netto i opłata wstępna |
Amortyzacja i część odsetkowa rat leasingowych |
|
Podatek VAT |
Doliczany do każdej raty leasingowej |
Płatny w całości z góry wraz z pierwszą ratą po odbiorze przedmiotu leasingu |
|
Wykup |
Zależny od stawki amortyzacji i okresu wykupu |
Wraz z ostatnią ratą przedmiot staje się własnością leasingobiorcy |
Źródło: W. Roszczynialski „Efektywne rachunki w zarządzaniu i bankowości”
Leasing zwrotny
Oprócz tych dwóch najpopularniejszych form leasingu można zetknąć się także z leasingiem zwrotnym. Jest to rozwiązanie dla firm, które posiadają środki trwałe, jednak nie mają wystarczającej ilości gotówki. Mogą wówczas oddać część środków trwałych firmie leasingowej w zamian za gotówkę, a następnie korzystać z nich na zasadzie leasingu. W takiej sytuacji nawet krótkotrwały przypływ gotówki może poprawić płynność finansową przedsiębiorstwa.
Leasing konsumencki
W odróżnieniu od innych rodzajów leasingu, leasing konsumencki jest przeznaczony dla osób, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Umożliwia on finansowanie zakupu urządzeń gospodarstwa domowego, sprzętu komputerowego, telewizyjnego czy samochodów. Ta forma finansowania jest dla wielu konsumentów bardziej dostępna niż kredyt.
Co warto wziąć pod uwagę przy umowie leasingu?
Wybierając ofertę leasingową, warto wziąć pod uwagę następujące czynniki:
- wartość początkowa przedmiotu leasingu (bez odsetek określonych w umowie)
- opłata wstępna (zazwyczaj wynosi od 0 do 45%),
- długość okresu finansowania,
- wysokość miesięcznej raty, w tym również odsetki,
- cena wykupu przedmiotu leasingu,
- w przypadku samochodów limit kilometrów.
Opłata wstępna
Opłata wstępna, zwana też czynszem inicjalnym, jest mocno zróżnicowana w ofertach firm leasingowych. Jej wysokość może sięgać niemal połowy wartości przedmiotu leasingu, jednak zdarzają się też oferty bez tej opłaty. Opłata wstępna stanowi kwotę wkładu własnego, która zabezpiecza firmę leasingową przed ryzykiem niewywiązania się z umowy przez leasingobiorcę. Zazwyczaj opłata wstępna jest wyższa dla nowych firm, które jeszcze nie mają historii kredytowej. Im wyższa jest kwota tej opłaty, tym niższe będą raty w całym okresie trwania umowy.
Oprocentowanie
Podobnie jak w przypadku kredytów, również w ramach leasingu są dostępne oferty ze stałym i zmiennym oprocentowaniem. W przypadku leasingu o zmiennym oprocentowaniu, wysokość oprocentowania części odsetkowej raty leasingowej zależy od marży firmy leasingowej i aktualnego wskaźnika WIBOR, czyli stopy oprocentowania na polskim rynku międzybankowym. Wskaźnik WIBOR jest zależny od wysokości stóp procentowych NBP.
Firmy leasingowe biorą pod uwagę WIBOR miesięczny (1M) lub trzymiesięczny (3M). Ten rodzaj leasingu może opłacić się w sytuacji cyklu obniżek stóp procentowych. Jeśli jednak stopy procentowe rosną, rośnie również WIBOR i oprocentowanie rat leasingu.
Leasing o stałym oprocentowaniu cechuje się natomiast niezmienną wysokością rat przez cały okres trwania umowy. W tym przypadku przedsiębiorca nie musi obawiać się podwyżek stóp procentowych. Rozwiązanie to może być korzystniejsze przy umowach zawartych na dłuższy okres czasu, kiedy trudno jest przewidzieć zmiany stóp procentowych.
Czas trwania umowy
Minimalny okres leasingu operacyjnego zależy od stawki amortyzacji środka trwałego i wynosi 40% okresu normatywnej amortyzacji danego przedmiotu. W przypadku leasingu finansowego okres ten jest dowolny, jednak zwykle jest to co najmniej 6 miesięcy. Maksymalna długość trwania leasingu finansowego i operacyjnego jest ustalana indywidualnie przez firmy leasingowe, jednak zazwyczaj jest zbliżona do okresu amortyzacji danego środka trwałego.
Jeśli przedsiębiorca korzystający z leasingu potrzebuje płacić jak najniższe raty, powinien wybrać jak najdłuższy okres trwania umowy. Jeśli jednak ma dobrą sytuację i chce jak najszybciej pozyskać przedmiot leasingu na własność, może rozważyć krótki okres leasingu.
Cena wykupu przedmiotu leasingu
Krótki okres leasingu wiąże się z wyższą ceną zakupu środka trwałego po zakończeniu umowy. Leasing operacyjny samochodu na dwa lata zwykle oznacza konieczność wykupu na poziomie kilkunastu procent jego wartości. W przypadku dłuższych umów, wartość wykupu może być symboliczna i wynieść około 1%.
Limit kilometrów
Większość firm leasingowych oferuje umowy bez limitu kilometrów, jednak część umów uwzględnia taki limit. Zazwyczaj dotyczy to umów, które uwzględniają pakiet dodatkowych usług, jak serwis, przeglądy, ubezpieczenie, wymiana i przechowanie opon, monitoring GPS, usługi Assistance, karta paliwowa, likwidacja szkód czy możliwość otrzymania pojazdu zastępczego. Usługi te są doliczane do wysokości raty.
Przedsiębiorca korzystający z leasingu ma do wyboru kilka opcji deklarowanego przebiegu. Wyższy limit kilometrów przekłada się na większą wysokość raty leasingowej. Umowa uwzględnia dodatkowe opłaty naliczane za nadliczbowe kilometry. W przypadku niewykorzystania limitu rzadko zdarza się, by firmy oferowały rekompensatę. Z tego względu warto rozważyć faktyczne zapotrzebowanie. Po pierwszym roku przedsiębiorcy zwykle mają możliwość zmiany zadeklarowanego limitu.
Źródła:
Materiały informacyjne EFL (Grupa Credit Agricole)
Materiały informacyjne PKO Leasing
W. Roszczynialski „Efektywne rachunki w zarządzaniu i bankowości” 2011, rozdz. Leasing, faktoring i inne narzędzia finansowania biznesu (str. 106-107)
