Podstawowe informacje na temat badanych przedsiębiorstw
W niniejszej informacji przedstawiono wyniki badania przedsiębiorstw niefinansowych, które w 2020 r. wykazały w bilansach instrumenty finansowe[1]Wśród badanych przedsiębiorstw zdecydowaną większość, czyli 90,9%, stanowiły podmioty należące do sektora prywatnego. Udział przedsiębiorstw należących do sektora publicznego wyniósł 9,1%.
Instrumenty finansowe, w tym instrumenty pochodne badanych przedsiębiorstw[2]
a) Instrumenty finansowe Instrumenty finansowe wykazane zostały przez 2 270 podmiotów. W aktywach instrumenty finansowe pokazały 2 164 przedsiębiorstwa, wartość tych instrumentów wyniosła 603,8 mld zł, a w pasywach 2 011 podmiotów wykazało instrumenty finansowe o wartości 578,6 mld zł.
Po stronie aktywów największe udziały instrumentów finansowych należały do kategorii „instrumenty dłużne” – 67,4% wartości oraz „udziałowe instrumenty kapitałowe” – 31,1%. W przedsiębiorstwach działających samodzielnie wartość instrumentów finansowych w aktywach wyniosła 29,9 mld zł, w tym największe udziały należały do kategorii: „instrumenty dłużne” – 71,5%. W jednostkach dominujących w grupach kapitałowych instrumenty finansowe w aktywach wyniosły 327,8 mld zł, w tym 64,3% stanowiła kategoria „instrumenty dłużne”, a 34,3% „udziałowe instrumenty kapitałowe”.
W jednostkach podporządkowanych w grupach kapitałowych oraz jednostkach dominujących i podporządkowanych w grupach kapitałowych instrumenty finansowe w aktywach wyniosły odpowiednio 77,6 mld zł oraz 168,5 mld zł, w tym największy udział miały „instrumenty dłużne” – odpowiednio 80,3% oraz 66,8%. Po stronie pasywów największe udziały instrumentów finansowych należały do kategorii „kredyty i pożyczki do spłaty” – 47,3% wartości oraz „zobowiązania z tytułu emisji własnych obligacji” – 21,6%.
W przedsiębiorstwach działających samodzielnie wartość instrumentów finansowych w pasywach wyniosła 34,7 mld zł, z największym udziałem w kategorii „kredyty i pożyczki do spłaty” – 57,6%.
W jednostkach dominujących w grupach kapitałowych instrumenty finansowe w pasywach wyniosły 236,9 mld zł, w tym 40,2% to kategoria – „zobowiązania z tytułu emisji własnych obligacji”. Podobnie w jednostkach dominujących i jednocześnie podporządkowanych oraz jednostkach podporządkowanych w grupach kapitałowych wartość instrumentów finansowych w pasywach wyniosła odpowiednio 219,6 mld zł i 87,4 mld zł, w tym największy udział to kategoria „kredyty i pożyczki do spłaty” – odpowiednio 57,1% i 46,8%.
b) Instrumenty pochodne Instrumenty pochodne wykazane zostały przez 555 podmiotów. W aktywach instrumenty pochodne ujawniły 332 przedsiębiorstwa, a wartość tych instrumentów wyniosła 9,1 mld zł. W pasywach 405 podmiotów wykazało instrumenty pochodne o wartości 12,0 mld zł.
W przedsiębiorstwach działających samodzielnie wartość instrumentów pochodnych wykazanych po stronie aktywów osiągnęła 0,4 mld zł, w tym kontrakty forward stanowiły 81,2% tej wartości. W jednostkach dominujących w grupach kapitałowych wartość instrumentów pochodnych wykazanych w aktywach wyniosła 4,8 mld zł, z największym udziałem kontraktów forward – 26,4% oraz opcji – 22,3%. Instrumenty pochodne w aktywach jednostek podporządkowanych w grupach kapitałowych wyniosły 3,2 mld zł, z udziałem kontraktów forward wynoszącym 84,0%. W jednostkach dominujących i jednocześnie podporządkowanych w grupach kapitałowych instrumenty pochodne w aktywach wyniosły 0,8 mld zł, w tym największy udział miały kontrakty forward – 64,9%. Wartość instrumentów pochodnych w pasywach analizowanych przedsiębiorstw wyniosła 12,0 mld zł, z najwyższym udziałem kontraktów forward – 54,0%.
W jednostkach podporządkowanych w grupach kapitałowych instrumenty pochodne po stronie pasywów osiągnęły wartość 4,5 mld zł, w tym najwięcej, bo 75,6% stanowiły kontrakty forward. Instrumenty pochodne w pasywach jednostek dominujących w grupach kapitałowych zanotowano w kwocie 5,6 mld zł, a najwyższy udział miały kontrakty forward – 32,3% oraz opcje – 25,2%.
Wartość instrumentów pochodnych w pasywach jednostek dominujących i jednocześnie podporządkowanych w grupach kapitałowych wyniosła 1,1 mld zł z najwyższymi udziałami kontraktów forward – 52,7% oraz swap – 29,1%. W przedsiębiorstwach działających samodzielnie wartość instrumentów pochodnych w pasywach wyniosła 0,8 mld zł, w tym kontrakty forward stanowiły 88,5%.
Transakcje na instrumenty pochodne, zawarte w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 r., wykazało 675 przedsiębiorstw. Podmioty te zawarły 207,8 tys. transakcji na instrumenty pochodne. Wartość tych transakcji wyniosła 314,4 mld zł.[3]
Wpływ pandemii Covid-19 na decyzje badanych przedsiębiorstw w 2020 r. Spośród 2 279 badanych podmiotów, 396 przedsiębiorstw (tj. 17,4%) zadeklarowało, że w związku z efektami pandemii Covid-19 podjęło decyzje o wykorzystaniu dodatkowego finansowania. W przypadku 210 podmiotów chodziło o finansowanie krótkoterminowe, w przypadku 59 podmiotów finansowanie długoterminowe, a w przypadku 127 podmiotów finansowanie zarówno krótko jak i długoterminowe. Pośród przedsiębiorstw działających samodzielnie, wykorzystanie dodatkowego finansowania zadeklarowało 176 podmiotów (tj. 20,9% wszystkich podmiotów zaliczanych do tej grupy), z największym udziałem finansowania krótkoterminowego (77 przedsiębiorstw).
Wśród podmiotów dominujących w grupach kapitałowych, dodatkowe finansowanie zadeklarowały 92 podmioty (tj. 23,5%), z największym udziałem finansowania krótkoterminowego (56 podmiotów). Wykorzystanie dodatkowego finansowania wśród jednostek podporządkowanych oraz dominujących i podporządkowanych w grupach kapitałowych zadeklarowało kolejno 88 podmiotów (12,6% ogólnej liczby podmiotów zaliczanej do tej kategorii) oraz 40 podmiotów (11,5%). W obu przypadkach dominujący udział miało finansowanie krótkoterminowe, którego wykorzystanie zadeklarowały odpowiednio 55 i 22 podmioty.
Spośród 2 279 badanych przedsiębiorstw, 164 podmioty (tj. 7,2% ogólnej liczby) zadeklarowały dodatkowe zastosowanie bądź zwiększenie skali wykorzystania instrumentów pochodnych w 2020 r. w związku z efektami pandemii Covid-19. Z tej liczby, 129 podmiotów określiło dodatkowe zastosowanie lub zwiększenie skali wykorzystania instrumentów pochodnych spowodowanie pandemią Covid-19 jako „nieznaczne”, a 35 podmiotów jako „istotne”.
Wśród podmiotów działających samodzielnie, wpływ pandemii Covid-19 na zwiększenie wykorzystania instrumentów pochodnych dotyczył 8,8% przedsiębiorstw zaliczanych do tej grupy (74 podmioty). Dla podmiotów dominujących w grupach kapitałowych ten odsetek był najwyższy i wyniósł 9,7% (38 podmiotów). Wśród podmiotów podporządkowanych oraz dominujących i podporządkowanych w grupach kapitałowych odsetek przedsiębiorstw, które wykazały zwiększenie wykorzystania lub dodatkowe zastosowanie instrumentów pochodnych był niższy i wyniósł odpowiednio 5,0% i 4,9% (35 i 17 przedsiębiorstw).
-
Do badania wytypowano 2 418 przedsiębiorstw. Wybrane zostały podmioty, które przynajmniej w jednym z kwartałów 2020 r. w sprawozdaniu „RF-01 Kwartalne statystyczne sprawozdanie o aktywach i pasywach finansowych” wykazały obecność wybranych instrumentów finansowych (instrumenty pochodne, dłużne papiery wartościowe, udziały w funduszach wspólnego inwestowania, udziałowe instrumenty kapitałowe). Uwzględniono również podmioty, które uczestniczyły w poprzedniej edycji badania i wykazały wtedy badane instrumenty finansowe. ↑
-
Prezentowane dane dotyczą osobno traktowanych jednostek gospodarczych. ↑
-
Dane niskiej precyzji ↑
