W zeszłym roku prezes NBP nie krył zadowolenia z wyniku, jaki kierowany przez niego bank osiągnął w 2021 roku. I trudno się temu dziwić, bo Narodowy Bank Polski osiągnął wówczas prawie 11 mld złotych zysku, który niemal w całości zasilił Skarb Państwa. Zeszły rok był już jednak sporo trudniejszy, a NBP poniósł w nim najwyższą w historii stratę, co oznacza że tym razem nie dołoży się do państwowej kasy.
Na skróty:
- W 2022 roku NBP poniósł rekordową stratę
- Niezrealizowana strata w zeszłym roku wyniosła niemal 17 mld złotych
- Jest to spowodowane przede wszystkim rosnącymi stopami procentowymi w 2022 roku
- Słabe notowania polskiego złotego przyniosły NBP w 2022 roku dodatni wynik na różnicach kursowych w wysokości ponad 25 mld PLN
- Bank centralny stracił jednak ponad 2 mld złotych na kontraktach na indeksy giełdowe
- Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej FXMAG
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Historycznie wysoka strata Narodowego Banku Polskiego
Narodowy Bank Polski opublikował sprawozdania finansowe za poprzedni rok. W 2022 roku polski bank centralny poniósł rekordową stratę, która wyniosła 16 943 670 700 złotych. Jest to jednocześnie dopiero trzeci rok zakończony na minusie we współczesnej (po 2000 roku) historii NBP.
Skąd wzięła się tak duża, rekordowa strata Narodowego Banku Polskiego?
Wynikała ona przede wszystkim z prowadzonej przez bank centralny polityki monetarnej, która w zeszłym roku była mocno restrykcyjna. W 2022 roku stopy procentowe w Polsce poszły w górę łącznie aż osiem razy (ostatnia podwyżka we wrześniu), rosnąć z poziomu 1,75 do obecnych 6,75% stopy referencyjnej. Do ujemnego wyniku Narodowego Banku Polskiego przyczyniły się również kursy walut, a konkretnie relatywna słabość polskiego złotego, szczególnie w stosunku do dolara - w całym 2022 roku dolar umocnił się w stosunku do polskiego złotego o 7,85%, rosnąc z poziomu 4,05 na początku stycznia do ponad 4,38 na koniec grudnia. Warto również przypomnieć, że dolar pod koniec września ubiegłego roku przekroczył symboliczną granicę 5 PLN.
Dlaczego rosnące stopy procentowe mają negatywny wpływ na wynik NBP i innych banków centralnych, które w ogromnej większości również zakończyły zeszły rok z wysoką stratą? Przede wszystkim dlatego, że banki centralne mają w swoim bilansie papiery dłużne, w tym głównie obligacje skarbowe swojego kraju. Rosnące stopy procentowe mają zaś negatywny wpływ na notowania obligacji skarbowych - dobrze obrazuje to indeks polskich obligacji skarbowych TBSP, który w całym 2022 roku zanotował ponad 5% spadek, natomiast licząc od początku stycznia do zeszłorocznego dołka z drugiej połowy października, strata wyniosła niemal 13%.
Trzeba jednak podkreślić, że wspomniane niemal 17 mld złotych na minusie to niezrealizowana strata, która widnieje w bilansie banku centralnego. Narodowy Bank Polski wciąż bowiem trzyma w swoim portfelu obligacje skarbowe, które w zeszłym roku mocno straciły na wartości i nic nie wskazuje na to, by miał je sprzedawać. Jeżeli NBP będzie trzymał papiery do terminu ich wykupu, to otrzyma za nie od Skarbu Państwa nominalną kwotę ich zakupu, czyli nie poniesie realnej straty. W 2024 roku dojdzie do pierwszych podwyżek stóp procentowych NBP, co wówczas przyniesie odwrotny trend - ceny obligacji będą rosnąć.
Sprawdź także: Kawa zamiast szampana dla prezesa Glapińskiego
NBP:
— Rafał Mundry (@RafalMundry) April 20, 2023
W 2022 wypracował 17 mld zł straty
17 mld zł straty to głównie efekt ujemnej wyceny posiadanych przez NBP obligacji w
dolarze: 9 mld zł straty
euro: 6,2 mld zł straty
funcie: 1,9 mld zł straty pic.twitter.com/x0IkVHGVOE
NBP zarobił na słabym złotym i stracił na S&P500
O ile rekordowa niezrealizowana strata NBP w zeszłym roku jest chwytliwym tematem na nagłówki, należy wspomnieć o tym, że w 2022 roku bank centralny osiągnął dodatni wynik z transakcji na walutach obcych na poziomie 25,5 mld złotych, co wynikało przede wszystkim ze słabości polskiego złotego. Mówiąc prościej - NBP osiągnął ten wynik dzięki rezerwom w walutach obcych, które umacniały się w stosunku do złotego. Dodatni wynik z różnic kursowych zwiększa kapitał NBP, ale nie ma wpływu na sam wynik finansowy.
Warto wspomnieć również o zeszłorocznej zrealizowanej stracie NBP, którą poniósł na kontraktach terminowych, których instrumentami bazowymi są przede wszystkim amerykańskie indeksy akcji (S&P500). W 2022 roku NBP stracił na futuresach ponad 2,15 mld złotych. Polski bank centralny najprawdopodobniej utrzymywał jednak wyłącznie pozycje długie, co tłumaczy tak wysoką stratę w środowisku bessy na rynkach kapitałowych. Amerykański indeks S&P500 zakończył zeszły rok na niemal 20% minusie.
To drugi rok, w którym NBP aktywnie zawiera pozycje na rynku terminowym - w 2021 roku zaksięgował z tego tytułu ponad 1 mld zysku, co jednak całkowicie przekreśliła zeszłoroczną stratę.
Dla przypomnienia, w 2021 roku NBP osiągnął najwyższy zysk w swojej historii - wyniósł on 10,975 mld złotych, podczas gdy w 2020 roku było to 9,3 mld złotych na plusie. 95% kwoty zysku z 2021 roku, zgodnie z ustawą o NBP, trafiło w zeszłym roku do budżetu państwa. W tym roku, ze względu na ujemny wynik w bilansie NBP za 2022 rok, bank centralny nie zasili państwowej kasy.
Prawie 17 mld złotych niezrealizowanej straty czy ponad 2 mld straty z zaksięgowanych pozycji może brzmieć groźnie, ale w żadnym wypadku nie zagraża stabilności Narodowego Banku Polskiego, którego aktywa rezerwowe były wyceniane na ponad 170 mld dolarów, czyli prawie 715 mld złotych. Warto również dodać, że NBP, jako emitent polskiego złotego, nie może… zbankrutować, o czym mówi art. 58 ustawy o Narodowym Banku Polskim.
Sprawdź także: Specjalnie dla FXMAG znani analitycy komentują wystąpienie prezesa NBP Adama Glapińskiego
W kwestii tej "skandalicznej" straty NBP na equity futures.
— Trystero (@TrysteroBlog) April 21, 2023
S&P500 stracił 20% w 2022. Tak więc pasywna ekspozycja na 10 mld zrobiłaby 2 mld straty.
Pasywna ekspozycja na 10 mld na rynek akcji w USA to jakieś 1,5% wszystkich rezerw NBP.
Serio, gdzie tu jest afera?
Nie tylko NBP skończył ze stratą
Zeszły rok, ze względu na prowadzoną na całym świecie restrykcyjną politykę monetarną, był ciężki nie tylko dla rynku kapitałowego i rynku długu, ale również dla samych banków centralnych. Posiadacz największego portfela obligacji skarbowych, jakim jest amerykańska rezerwa federalna, zanotował ponad bilionową niezrealizowaną stratę, jednocześnie ponosząc prawie 40 mld dolarów straty operacyjnej w 2022 roku, co wydarzyło się pierwszy raz od ponad 100 lat, a dokładnie od 1915 roku.
Historyczny rekord odnotował również Szwajcarski Bank Narodowy, który poniósł w zeszłym roku niezrealizowaną stratę przekraczającą 130 mld franków. Bank Japonii na swoim portfelu obligacji zanotował 9,5 bln „papierowej” straty, czyli ponad 72 mld dolarów. Zeszły rok na minusie zakończyły też Bank Anglii czy Bank Kanady.
