Inwestycje zrównoważone odmieniane są ostatnio przez wszystkie możliwe przypadki. Dużo się o nich mówi, ale tak naprawdę mało kto wie, czym dokładnie są. Mają zagorzałych zwolenników, ale też potrafią być krytykowane przez bardziej sceptycznie nastawionych inwestorów. Czym zatem są inwestycje zrównoważone?
W przypadku standardowych strategii inwestycyjnych pod uwagę bierze się praktycznie dwa parametry: zysk – oczekiwaną stopę zwrotu – oraz ryzyko, które musi podjąć inwestor, aby ten zysk zrealizować. Zarządzający portfelami inwestycyjnymi często oceniani są właśnie z tej perspektywy: ile wyniosła stopa zwrotu i jak dużych wahań po drodze doświadczył portfel. W przypadku inwestycji zrównoważonych do gry wchodzi jeszcze jeden parametr: ochrona lub wsparcie środowiska oraz społeczeństwa. Często w tym kontekście pojawia się akronim ESG (z ang. environment – środowisko, social – społeczeństwo, governance – ład korporacyjny), czyli trzy główne obszary, na których skupiają się odpowiedzialni inwestorzy. Lepiej wypadające w tych obszarach spółki mogą być promowane w portfelu przez większy udział, mało odpowiedzialne spółki – karane poprzez mniejszy udział lub zupełną eliminację. Nie jest jednak tak, że (z reguły) zysk i ryzyko przestają być ważne, bo strategie starają się godzić zysk, ryzyko i odpowiedzialność inwestycji.
Jak inwestować w zrównoważony sposób?
Samych podejść do inwestowania zrównoważonego jest wiele. Najprostsze podejście to prosta eliminacja spółek, całych sektorów lub nawet krajów, których nie chcemy mieć w portfelu. Mogą to być np. spółki węglowe albo spółki emitujące duże ilości CO2 lub też obligacje krajów, w których łamane są prawa człowieka. Drugim podejściem jest wybór spółek, które spełniają pewne minimalne kryteria w zakresie międzynarodowych norm określanych przez np. ONZ czy OECD. Ewentualnie może to być wybór do portfela wyłącznie najlepszych spółek, plasujących się w ratingach ESG powyżej pewnego wymaganego poziomu. Kolejnym podejściem jest zaangażowanie korporacyjne: inwestorzy próbują zmienić spółki na lepsze poprzez komunikację z zarządem, składanie wniosków oraz głosowanie na walnych zgromadzeniach akcjonariuszy zgodne z wytycznymi funduszu w zakresie ESG.
Jeszcze inne podejście to inwestycje tematyczne, skupiające się na konkretnym obszarze, np. zielone budynki, niska emisyjność CO2, zrównoważone rolnictwo czy równość płci. W końcu inwestycje zrównoważone mogą przyjmować formę mało płynnych funduszy venture capital, w których próbuje się rozwiązać dany problem, np. dostępność tanich mieszkań na wynajem w biedniejszej dzielnicy miasta. W tych konkretnych przypadkach są to ciągle inwestycje, które mają generować zysk, ale schodzi on trochę na drugi plan. Z reguły zarządzający korzystają z kilku podejść jednocześnie, przykładowo eliminują określone spółki lub sektory, jednocześnie selekcjonując spółki, które spełniają pewne minimalne wymogi, oraz są mocno zaangażowani w zmienianie posiadanych w portfelu spółek od środka. Najbardziej popularne strategie włączają czynniki ESG do procesu inwestycyjnego – spółki są sortowane na podstawie klasycznej analizy finansowej, a następnie nakładany jest na nie filtr ESG.
ESG w Polsce
W Polsce inwestycje zrównoważone nie cieszą się jeszcze dużą popularnością, ale na świecie jest to ogromny biznes. Na koniec 2020 r. już 36% profesjonalnie zarządzanych aktywów stanowiły inwestycje zgodne z duchem ESG, a w 2016 r. było to jeszcze 28%. Prym wiodą Europa oraz USA, które łącznie odpowiadały za 82% całości aktywów zrównoważonych, ale trend jest widoczny również na innych rynkach rozwiniętych, a nawet w Chinach. Z czego wynika wzrost popularności tego typu inwestycji?
Początkowo wyjście poza proste kryterium zysku było wymuszane na amerykańskich funduszach zarządzających środkami uniwersytetów przez samych studentów tych uczelni. Nie chcieli oni pośrednio, płacąc za studia, wspierać apartheidu w RPA poprzez inwestycje w tamtejsze spółki. Trend ten przenosił się na kolejne instytucje, a w ostatnich latach dołączyli do niego inwestorzy indywidualni, świadomi kwestii związanych chociażby z klimatem. Za oczekiwaniami społeczeństw poszli z kolei politycy i regulatorzy, wprowadzając szereg przepisów mających na celu zwiększenie dostępności danych dotyczących np. emisji CO2, użytkowania odpadów równości płac oraz, w Unii Europejskiej, konieczności zapytania inwestorów o preferencje dotyczące zrównoważonego rozwoju podczas zakupu inwestycji w instytucjach finansowych.
Wszystkie te czynniki przyczyniły się do dalszej popularyzacji inwestycji zrównoważonych, które nawet w poprzednim roku doświadczyły napływów, podczas gdy co do zasady w funduszach inwestycyjnych, w tym ETF-ach, dominowały odpływy. Tak duży udział inwestorów odpowiedzialnych w naturalny sposób wpływa na same spółki. Badania pokazują, że te, które są lepiej oceniane pod kątem ESG, posiadają niższy koszt kapitału niż porównywalne spółki, które w tych obszarach wyglądają gorzej. Innymi słowy, oprocentowanie obligacji jest dla nich korzystniejszei są w stanie taniej pozyskać kapitał z giełdy.
Czy opłaca się inwestować odpowiedzialnie?
Pytanie, które często zadają sobie inwestorzy, to: jak bycie odpowiedzialnym w inwestycjach wpływa na stopy zwrotu? Czy muszę poświęcić część zysku? Co ciekawe, historycznie strategie ESG osiągały często lepsze stopy zwrotu, aniżeli tradycyjne inwestowanie. Jeżeli jednak spojrzymy, co stało za lepszymi stopami zwrotu, to okazuje się, że głównie był to wzrost wycen. Innymi słowy, to nie szybszy wzrost zysków spółek spowodował, że stopa zwrotu była lepsza, lecz właśnie podbicie wycen. Występowała wyraźnie pozytywna korelacja między napływami do strategii ESG a lepszym stopami zwrotu. Co więcej, trend ten ma szanse się przez jakiś czas utrzymać, wziąwszy pod uwagę choćby na ostatnie zmiany regulacyjne, które kierują kolejne grupy inwestorów w stronę tych rozwiązań.
W dalszej perspektywie jednak inwestor odpowiedzialny będzie musiał, z dużym prawdopodobieństwem, poświęcić część stopy zwrotu. Jeżeli, jak wskazaliśmy, spółki ESG posiadają niższy koszt kapitału, to dla inwestora oznacza to długoterminowo niższe stopy zwrotu (niższe oprocentowanie obligacji i niższa oczekiwana stopa zwrotu na rynkach akcji w wyniku wyższych wycen). Co ciekawe jednak, historycznie przynajmniej, główną motywacją inwestorów inwestujących w zrównoważone rozwiązania była odpowiedzialność społeczna. Oczekiwali oni nawet niższych stóp zwrotu i byli w stanie to zaakceptować. Stopa zwrotu, choć ważna, nie stanowiła głównego wyznacznika wyboru inwestycji. Można jednak założyć, że historycznie byli to bardzo świadomi inwestorzy.
Trudno powiedzieć, czy obecnie, przy masowym zainteresowaniu inwestorów, poziom motywacji pozostanie taki sam. Pamiętajmy też, że każdy z nas może trochę inaczej rozumieć, co jest, a co nie jest odpowiedzialną inwestycją. Przykładowo dla tych, którzy większą uwagę zwracają na środowisko, Alphabet (Google) może być bardzo dobrą, niskoemisyjną spółką. Dla innych natomiast kwestie związane z wykorzystaniem danych użytkowników będą barierą, która nie pozwoli dodać tej spółki do portfela. Dla jednych spółka wydobywająca miedź będzie „brudną”, eliminowaną z portfela inwestycją. Inni uznają, że miedź jest niezbędna do rewolucji energetycznej i będą chcieli mieć takie spółki w portfelu. Dlatego ważnym jest, aby dokładnie zrozumieć strategię wybranego funduszu czy ETF-u, aby uniknąć późniejszych rozczarowań.
Dobra wiadomość jest jednak taka, że oferta inwestycji zrównoważonych jest bardzo bogata. Jeżeli czujemy się „trochę ESG“, możemy wybrać inwestycje, które mogą dać dość zbliżone stopy zwrotu do standardowych inwestycji. Dla osób, dla których kluczową kwestią jest zrównoważony rozwój, są z kolei skoncentrowane, skupione wyłącznie na zielonych inwestycjach rozwiązania, które jednak będą się mocno odchylać od wyników porównywalnych, standardowych inwestycji.
W samej ofercie Alior Banku znaleźć można ponad 80 funduszy oraz 35 ETF-ów o różnym poziomie „zrównoważenia”. Wśród funduszy znajduje się m.in. Alior Odpowiedzialny – jeden z niewielu odpowiedzialnych polskich funduszy działających na rynku długu. Do tego dochodzi ponad 700 spółek, które mogą być traktowane jako zrównoważone oraz funduszowe doradztwo inwestycyjne z zaimplementowaną polityką zrównoważonego rozwoju. Jest zatem z czego wybierać.
#reklama
Materiał został przygotowany we współpracy z Biurem Maklerskim Alior Bank SA.
