Jest taki indeks, który daje wgląd w emocje, jakimi kierują się inwestorzy - mowa o indeksie strachu, na którym można tradować z wykorzystaniem dźwigni
Czym jest VIX? Dlaczego nazywa się go indeksem strachu?
Zaczynamy kolejny odcinek naszej serii “CFD od A do Z”, której partnerem jest Dom Maklerski X-Trade Brokers i która jest poświęcona lewarowanym instrumentom pochodnym. Za nami ponad dwadzieścia odcinków poświęconych najważniejszym indeksom giełdowym z całego świata, na które możemy uzyskać ekspozycję z wykorzystaniem derywatów, które dają nam dostęp do dźwigni finansowej i możliwość rozgrywania zarówno wzrostów, jak i spadków. W tym odcinku zajmę się natomiast dość oryginalnym indeksem, który ma niewiele wspólnego z tradycyjnymi giełdowymi benchmarkami, będącymi po prostu koszykiem spółek giełdowych. Mowa o indeksie zmienności VIX (skrót od Volatility Index), potocznie określanym też jako fear index, czyli indeks strachu. VIX jest jednym z najpopularniejszych na świecie indeksów syntetycznych, a jego zadaniem jest wskazywanie rynkowej zmienności, czyli tego jak dynamicznie zmieniają się ceny na giełdzie. Indeks VIX mierzy zmienność za pomocą miary statystycznej, znanej wszystkim jako odchylenie standardowe.
O jakiej konkretnie zmienności rynkowej mowa?
Chodzi o szacowaną zmienność amerykańskiego indeksu S&P500, który jest uznawany za jeden z najważniejszych globalnych benchmarków giełdowych. Dlaczego VIX jest nazywany indeksem strachu? Dlatego, że jego wartość nie rośnie - tak jak w przypadku tradycyjnych indeksów - wtedy, gdy komponenty jego portfela zyskują na wartości. Wartość VIX rośnie wtedy, gdy zmienność rynku się zwiększa i maleje, wtedy, gdy rynek się uspokaja. Nie bez powodu mówi się, że “byki wchodzą po schodach, a niedźwiedzie skaczą z okna” - chodzi o to, że najczęściej rynek rośnie w znacznie wolniejszym tempie niż spada - krachy i giełdowa panika potrafią w jedną sesję pochłonąć nawet wieloletnie wzrosty. Dlatego też zwiększona i gwałtownie rosnąca zmienność kojarzą się ze spadkami i rynkowymi krachami. Stąd też VIX otrzymał przydomek “indeksu strachu” - gdy jego wartość rośnie, wiedz że coś się dzieje.
Jak działa indeks zmienności VIX (VOLX)
Oczywiście, samo stwierdzenie, że indeks VIX mierzy oczekiwaną zmienność indeksu S&P500 niewiele mówi, dlatego warto powiedzieć kilka słów o tym jak w ogóle działa, bez zbytniego wchodzenia w techniczne szczegóły. Oczekiwana zmienność notowań indeksu S&P500 jest mierzona na podstawie pozycji na rynku opcji na amerykański indeks pięciuset największych amerykańskich spółek. Zmienność jest mierzona na podstawie różnicy pomiędzy najlepszą ceną kupna i sprzedaży opcji na S&P500, które wygasają nie krócej niż za 8 dni. Im większa różnica pomiędzy ceną bid i ask opcji, tym większa szacunkowa zmienność. Zadaniem indeksu VIX jest oszacowanie przyszłej (w horyzoncie najbliższych 30 dni) zannualizowanej zmienności S&P500, a w zasadzie oczekiwań, jakie mają uczestnicy rynku. Nie można więc powiedzieć, że indeks zmienności jest w stanie przewidywać przyszłość, ponieważ bazuje on na obecnych nastrojach rynku opcyjnego.
VIX ma też wielu krytyków, którzy wskazują, że indeks nie ma wartości predykcyjnej, a bardziej reaguje na to, co już dzieje się na amerykańskim rynku. Abstrahując od tego jak będziemy interpretować wskazania VIX-a i czy w ogóle będziemy próbować zajmować na nim jakiekolwiek pozycje, warto wiedzieć, że jego wartość poniżej 20 pkt. oznacza niską zmienność, poniżej 30 pkt. mamy stan zwiększonej niepewności, a powyżej 30 pkt. można mówić już o zwiększonej zmienności, świadczącej o tym, że na rynku panuje gwałtowna wyprzedaż. Przykładowo - podczas koronawirusowego krachu w marcu 2020 r. wartość VIX-a momentami przekraczała nawet 80 punktów.
Warunki handlu na kontraktach terminowych na indeks zmienności VIX (wielkość lota, dźwignia, depozyt zabezpieczający)
Indeks VIX jest kalkulowany przez chicagowską giełdę instrumentów pochodnych Cboe, a od 2004 r. są też na niej notowane kontrakty futures właśnie na VIX.
Podstawowym futuresem na indeks zmienności jest ten z symbolem VX
Jego mnożnik to 1000 dolarów, czyli przy wartości indeksu na poziomie 22,50 jego wartość nominalna wyniesie 22 500 USD. Zakładając aktualny minimalny depozyt zabezpieczający na poziomie 40% (może się on różnić w zależności od brokera, z którego korzystamy), otworzymy pozycję z depozytem 9000 USD (lekko ponad 36 tys. PLN, nie uwzględniając kosztów transakcyjnych).
Do dyspozycji mamy jeszcze kontrakt futures Mini na VIX, który znajdziemy pod tickerem VXM
Różni się od “pełnego futuresa” tym, że ma dziesięciokrotnie niższy mnożnik, czyli 100 dolarów. Tak więc, przy tym samym kursie (22,50 pkt.) i wymaganiach depozytowych (40%) pozycję o wolumenie 1 kontraktu otworzymy za 900 dolarów, czyli trochę ponad 3600 PLN, również bez kosztów transakcyjnych.
Koszty i warunki handlu kontraktami CFD na VIX
VIX w ostatnich latach znacznie zyskał na popularności, dlatego też znajdziemy kontrakty różnicowe na niego w ofercie wielu brokerów CFD. Zgodnie z regulacjami ESMA, maksymalna dźwignia na tym instrumencie bazowym to 5:1, czyli 20% depozytu zabezpieczającego. W ofercie różnych brokerów wysokość lewara może się różnić (może być niższa niż 5:1), podobnie jak specyfikacja samego kontraktu. Na platformie xStation 5 od XTB CFD na indeks zmienności znajdziemy pod tickerem VOLX. Mnożnik kontraktu to 4000 dolarów (1 lot przy kursie 22,50 jest warty 90 000 USD)
Pozycję o wolumenie 1 mikro lota otworzymy przy kursie 22,50 pkt. już za lekko ponad 720 PLN.
Co bardziej się opłaca i w jakim horyzoncie czasowym? CFD czy futures na VIX?
Co będzie lepsze - CFD na VIX czy kontrakt terminowy? Zanim zaczniesz się zastanawiać jak uzyskać lewarowaną ekspozycję na indeks zmienności, weź pod uwagę, że to specyficzny, syntetyczny instrument, który w połączeniu z wysoką dźwignią może mocno poturbować Twój portfel. Kontrakty futures na VIX zapewnią nam niższe spready i brak dodatkowych kosztów transakcyjnych za utrzymanie pozycji w czasie. W większości przypadków za pomocą futuresów uzyskamy też niższą dźwignię. CFD natomiast będą wiązały się z wyższymi spreadami i w większości przypadków utrzymanie pozycji pomiędzy sesjami naliczy nam ujemne punkty swapowe, tak więc najbardziej optymalne będzie wykorzystanie ich do pozycji intradayowych. Kontrakty różnicowe zapewniają ochronę przed ujemnym saldem i rolowanie kontraktu, które nie wpływa na wynik naszej transakcji
