Światowa podaż stali w 2022 zanotowała lekki spadek o 3,9%, a 2023 nie przyniósł wyraźnej poprawy. Spadki wolumenów najbardziej dotkliwe były w UE i innych krajach europejskich oraz w Ameryce Południowej. Wzrosty natomiast notowano w Afryce oraz niektórych krajach Azji.
Globalne moce produkcyjne wynoszą ok. 2500 mln ton i wykorzystywane są w ok. 75-80% (w 2023 w 74%). Oczywiście część niewykorzystanych mocy jest wynikiem czynników naturalnych i procesów optymalizacji wielkości produkcji oraz kosztów na poziomach niższych od maksymalnych zdolności technicznych zakładów. Nie zmienia to jednak faktu, że globalny rynek stali znajduje się w stanie nadpodaży i zgodnie z ocenami OECD w 2024-2026 sytuacja się pogorszy, co w efekcie może przełożyć się na wolumen produkcji przekraczający popyt w podobnej skali jak w 2014, na początku poprzedniego kryzysu w branży stalowej.
Moce produkcyjne rosną głównie na Bliskim Wschodzie (Iran, Irak) i w regionie ASEAN. Możliwości chińskich hut są ograniczane polityką władz centralnych nakierowaną na utrzymanie aktualnego poziomu zdolności produkcyjnych przy redukcji emisyjności zakładów i wzroście efektywności wykorzystania czynników produkcyjnych (niższe koszty, budowa klastrów produkcyjnych). Chińscy producenci natomiast nie są ograniczani w kwestii inwestycji poza granicami Państwa Środka, co też chętnie czynią, głównie w krajach Azji Południowej. Mimo ogólnoświatowej tendencji transformacji energetycznej, nowe moce produkcyjne nadal w większości – 54% - będą oparte o metodę wielkopiecową (BOF); głównie w krajach rozwijających się, a więc prawdopodobnie bez dodatkowych instalacji zmniejszających emisje, np. CCS.
Od 2018 roku globalny handel stalą ma tendencję spadkową. Największymi eksporterami netto stali są Chiny, Indie i Japonia. Natomiast stal sprowadzana jest przede wszystkim przez USA i Unię Europejską. Z ogólnej tendencji wyłamują się Chiny, których eksport silnie rośnie, a także kraje ASEAN, gdzie rośnie z kolei wolumen importu (głównie z Chin).
Najważniejszym z punktu widzenia popytu na stal sektorem jest budownictwo – zgłasza ono przeszło 50% popytu na stal (wg Worldsteel, wg wyliczeń OECD mniej – ok. 38%), z czego w ok. 44% na pręty zbrojeniowe, w 33% na blachy i w 25% na kształtowniki wykorzystywane jako elementy konstrukcyjne. Udział tego sektora w konsumpcji stali wzrastał od 2007 na fali rosnącej aktywności budowlanej, głównie w Państwie Środka. Pierwsze poważne pęknięcia w chińskim sektorze nieruchomości pojawiły się już w 2020. Rok później problemy z regulowaniem zobowiązań zaczął mieć największy holding deweloperski – Evergrande, a w sty’24 zapadł wyrok likwidujący spółkę, po nieudanej próbie restrukturyzacji zadłużenia. Koniunktura w chińskim sektorze budowlanym mierzona indeksem PMI znajduje się w trendzie spadkowym, choć nadal znajduje się powyżej 50 pkt wskazując, że większość przedsiębiorstw spodziewa się poprawy sytuacji. Odczyty są lepsze niż chociażby w przypadku PMI dla przetwórstwa przemysłowego, ale należy zwrócić uwagę, że w latach 2016-2020 PMI w sektorze budowlanym oscylował średnio w okolicy 60 pkt.
Mimo trudnej sytuacji na rynku budownictwa mieszkaniowego w Państwie Środka, produkcja stali utrzymała się na wysokim, podobnym jak w 2022 poziomie ok. 1020 mln t. Wsparciem dla tamtejszego sektora metalowego jest popyt z przemysłu i budownictwa infrastrukturalnego. Przesuwa to całą strukturę zużycia stali w Chinach, która dotychczas skupiona była na budownictwie. Może to być kolejnym czynnikiem branym pod uwagę przez władze chińskie w ich polityce dla sektora stalowego. Moce produkcyjne utrzymywane są na realtywnie stabilnym poziomie, przede wszystkim ze względu na zwiększanie efektywności produkcji. Huty przenoszone są z głębi lądu w obszary dużych portów (lepsza konkurencyjność na rynku globalnym) lub w pobliże dużych klastrów przemysłowych. Stopniowo produkcja stali metodą wielkopiecową jest również zastępowana hutami elektrycznymi, które charakteryzują się znacznie mniejszymi emisjami w przeliczeniu na tonę produktu, choć ten trend postępuje dość wolno. Przejawem troski o środowisko są też regularne ograniczenia produkcji w okresach zimowych w najbardziej emisyjnych zakładach.
Relatywnie wysoka produkcja stali przy słabszej konsumpcji prowadziła do spadków cen i wzrostu zapasów, szczególnie w 2h23. Według SPGlobal zarówno produkcja prętów, jak i zwojów stali gorącowalcowanej, w październiku’23 była na granicy opłacalności przy zapasach wyższych nawet o 80% r/r. Powinno to z czasem skłaniać huty do silniejszego ograniczania produkcji, choć z uwagi na relatywnie niewielkie rozdrobnienie sektora i wysokie korzyści skali firmy są skłonne utrzymywać produkcję na wysokim poziomie, nawet mimo przejściowego braku rentowności.
Ceny stali silnie spadały począwszy od maja 2022 i w lutym 2024 były na poziomach niższych niż przed rosyjską agresją na Ukrainę. Począwszy od listopada 2023 obserwujemy stopniowe wzrosty cen na globalnych rynkach. Wynika to przede wszystkim z sezonowości popytu na surowiec. Dalsze ruchy uzależnione są od skali i impetu ożywienia gospodarczego w najważniejszych gospodarkach. W naszej ocenie więcej argumentów wskazuje na potencjał do dalszych, ale najprawdopodobniej niewielkich spadków cen. Nadal rosnące moce produkcyjne, rosnące zapasy w Chinach i ograniczony na razie potencjał wzrostów produkcji przemysłowej i budowlanej może skłaniać do obniżek w cennikach.
W 2h23 ceny rudy żelaza zaczęły rosnąć na fali lekkiego ożywienia w globalnej produkcji stali, nadal wysokich wolumenów produkcyjnych i kurczących się zapasów surowców w chińskich hutach stali (Państwo Środka odpowiada za ok. 70% globalnego importu tego surowca). W perspektywie do 2025 globalny handel rudą żelaza powinien rosnąc średniorocznie w tempie 1,9%. Po stronie podażowej dynamicznie zwiększać się będą dostawy z Brazylii (CAGR: +6%). Dla globalnego rynku istotna będzie sytuacja na rynku indyjskim, gdzie z jednej strony silnie rośnie popyt wewnętrzny, a z drugiej to jeden z głównych eksporterów surowca, choć bardzo wrażliwy na cenę (w 2023 wyeksportował 35 mln t rudy).
Czynniki korzystne dla rynku rudy żelaza wsparły również drugi najważniejszy surowiec w produkcji stali – węgiel koksujący. Eksport do Chin rósł przez cały 2023 i był łącznie przeszło o 22% wyższy r/r. W 2024 powinna nastąpić normalizacja ze względu na umiarkowany popyt i wzrost podaży z Australii i Mongolii. Warto zwrócić uwagę, że prawdopodobnie od 2024 Indie staną się głównym kierunkiem dostaw węgla koksującego (ten rynek, w odróżnieniu od handlu rudą żelaza, nie był tak silnie skoncentrowany na Chinach), głównie za sprawą dynamicznie rozwijającego się przemysłu stalowego w tym kraju.
Zobacz także: Cena cynku spadła o 50% w 2 lata. Teraz może mocno odbić - głoszą prognozy ekspertów
Nie przegap najciekawszych artykułów! Obserwuj nas w Wiadomościach Google (GOOGLE NEWS)! Obserwuj FXMAG>>
