Bez względu na to jaki mamy staż i doświadczenie w handlu na rynkach finansowych, wciąż zadajemy sobie to samo pytanie, mianowicie: kiedy przesuwać stop loss? Po 20 pipsach na BE (break even, punkt wejścia), a może po 30 pipsach na +3? Kombinacji ilość niezliczona, dlatego ważne jest, żeby odpowiednio zbudować logiczny ciąg rozumowania i wyciągnąć wnioski spójne z własnym podejściem tradingowym.
Czy zabezpieczać coraz to większą część naszego kapitału? Tak, oczywiście. Domeną skutecznego Tradera jest zachowanie kapitału, co oznacza dbanie o to, aby możliwie przy każdej transakcji osiągać relatywnie niskie ryzyko przy bardzo dużym potencjale zarobku. Bez trzymania się tej zasady osiągnięcie długoterminowego, satysfakcjonującego zysku będzie niezwykle trudne. Takie podejście powoduje też, że im dłużej grasz, tym masz większą szansę osiągnięcia zarobku. Zauważ, że jest to dokładnie odwrotna statystyka niż ta, którą osiąga się w kasynach, gdzie długość gry wpływa pozytywnie na ryzyko podejmowane przez kasyno, a nie gracza. Stąd zapewne hazardowe sformułowanie, że trzeba wiedzieć kiedy odejść od stołu.
Bardzo często domeną wysoce efektywnych systemów jest działanie na niskich interwałach z dużą częstotliwością. Oznacza to w praktyce, że brane są małe zarobki, a ewentualne straty są przetrzymywane. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku systemów gridowych, bardzo popularnych wśród nieuczciwie działających, zarządzających kapitałem. W obu przypadkach im dłużej trwa gra, tym większe prawdopodobieństwo, że zakończysz ją z wyzerowanym rachunkiem. Tych dwóch podejść powinieneś się najbardziej obawiać. Cechuje je też większy psychologiczny komfort, który jest rzecz jasna zgubny. Nie musisz akceptować strat, tylko je przetrzymujesz. Umiejętność pogodzenia się i zaksięgowania straty jest cechą najskuteczniejszych traderów.
Jeżeli wyeliminujesz te dwa systemowe podejścia i nigdy nie będziesz zwiększał podjętego na początku ryzyka, jesteś na dobrej drodze, żeby osiągać regularne zyski.
Przesuwać SL, gdy pozycja jest tylko na plusie?
Teoria, a praktyka to dwa różne światy. Jeżeli poszukasz publikacji o zarządzaniu ryzykiem, na 100% trafisz na pojęcie zysk do ryzyka. Czyli stosunek tego, ile chcemy zarobić na pojedynczej transakcji do podejmowanego ryzyka. Większość książek uczy o tym, żeby wskaźnik ten wynosił przynajmniej 2:1. Rzeczywiście jest to bardzo dobre teoretyczne podejście do zarządzania kapitałem. Tylko, że bardzo rzadko spotykane i stosowane we właściwy sposób. Powinieneś przede wszystkim zwrócić uwagę na efektywny osiągany przez Ciebie wskaźnik. Tutaj istotne jest w jaki sposób przesuwasz sl. Odpowiednio sprawne przemieszczanie się ze zleceniem zabezpieczającym może oznaczać, że w większości przypadków będziesz w stanie osiągnąć relację zysku do ryzyka na poziomie 5:1, 10:1, a nawet więcej. Czy zatem pierwsze przesunięcie zlecenia stop loss powinno nastąpić w momencie, gdy pozycja jest na plusie? Rozpatrzmy przypadek Tradera X, który chce rozegrać jedną z typowych i znanych formacji cenowych.
Wykres 1 - Notowania GBP/JPY , interwał H1. Potencjalnie kształtująca się formacja RGR z trzema zaznaczonymi miejscami zleceń obronnych
Trader X stoi przed zadaniem wystawienia zlecenia krótkiego. Formacja RGR jest zapowiedzią spadków. Zajęcie pozycji powinno nastąpić po wybiciu linii szyi (na wykresie 1 ukośna linia rysowana po dołkach formacji cenowej). Miejsce zajęcia pozycji jest oczywiste. Zasięg formacji to odległość od głowy do linii szyi i wynosi 170 pipsów. Pytanie, gdzie powinien wystawić sl. Pierwsze potencjalne miejsce to poziom nad najwyższym poziomem formacji, co daje szacowane maksymalne ryzyko na poziomie 130 pipsów. Z perspektywy zarządzania ryzykiem nie jest to pozycja do przyjęcia nawet w teorii. Z resztą do zanegowania formacji wystarczy wybicie prawego ramienia, czyli zanegowanie drugiego potencjalnego miejsca do wystawienia sl. W tym wypadku ryzyko wyniosłoby około 70 pipsów, co daje nam poziom wskaźnika z:r powyżej 2:1. Czyli jak najbardziej do przyjęcia. Trzecie miejsce to standardowo stosowany chwyt przez inwestorów, którzy nie do końca wiedzą, gdzie postawić sl i w rezultacie stawiają go x pipsów od ceny. Najczęściej 20-30 pipsów. Jedynym wskaźnikiem, który broni takie podejście jest wysoki poziom wspomnianego już wskaźnika. Wadą (według mnie dyskwalifikującą) takiego wystawienia zleceń sl jest fakt, że dzieje się to w miejscu dla rynku totalnie nieistotnym, co oznacza, że żadna grupa traderów nie będzie naszego poziomu broniła.
Czy przesuwać SL, gdy pozycja jest na minusie?
W związku z powyższym możemy przyjąć, że najbardziej optymalne jest wystawić zlecenie krótkie z poziomem sl na drugim potencjalnym poziomie, czyli nad prawym ramieniem. To jest dopiero początek prowadzenia pozycji.
Pierwszy dylemat pojawia się w momencie, gdy dochodzi do zajęcia transakcji, czyli przełamania linii szyi. Co robić z sl? Przesuwać go i zmniejszać potencjalny minus? Jest jedno logiczne miejsce, które moglibyśmy rozważyć – poziom nad świecą wybijającą. Ta świeca nie powinna zostać zanegowana przez rynek, ponieważ według teorii ma być pokazem siły podaży. Przesunięcie sl z założonego na początku minusa na mniejszy, spowoduje poprawę osiągniętego wcześniej współczynnika z:r. W naszym przypadku nie będzie to duża zmiana, natomiast często się zdarza, że świeca wybijająca rozpoczyna się zdecydowanie bliżej miejsca aktywacji zlecenia/zajęcia pozycji. Dzięki temu jesteśmy w stanie diametralnie obniżyć podjęte ryzyko. Czy zatem opłaca się przesuwać sl, nawet jeżeli zlecenie jest w okolicach poziomu wejścia? Tak, jeżeli tylko jesteśmy w stanie logicznie uzasadnić taki ruch.
Wykres 2 - Notowania GBPJPY , interwał H1. Zajęcie pozycji krótkiej z SL nad prawym ramieniem.
Kiedy przesuwać SL, aby nie stracić danej pozycji?
W momencie prowadzenia pozycji udaje nam się wchodzić na bezpieczne wody, czyli sytuacje w której nasza pozycja zaczyna zarabiać coraz więcej pipsów. Możliwość popełnienia błędów jest już mniej bolesna, ale pytanie dalej zasadnicze: co robić z naszym poziomem sl? Jednym z najbardziej bolesnych momentów w życiu Tradera jest zamknięcie pozycji na stracie, gdy ta już wykazywała bardzo ładny zarobek. Pytanie tylko co oznacza bardzo ładny zarobek? 30, 50, a może 100 pipsów? Wszystko zależy od tego jaki przyjąłeś horyzont inwestycyjny. Jeżeli inwestujesz na m15, 30 pipsów bardzo często jest miejscem do inkasowania zysków. Jeżeli handlujesz na d, dopiero zarobek 100 pipsów można uznać za znaczący. Tu dochodzimy do istotnego wniosku: żeby wiedzieć, kiedy przesunąć sl na punkt wejścia, musisz na samym początku określić swój horyzont inwestycyjny i interwał na którym handlujesz. Istotna informacja jest taka, że dla osiągnięcia długoterminowej przewagi na rynku musisz to robić (przesuwać sl na punkt wejścia).
Wykres 3 - Notowania GBPJPY , interwał H1. Zajęcie pozycji krótkiej z SL nad prawym ramieniem. Pozycja jest już na plusie
Przesuwać na 0, +3, a może +10 pipsów?
Nie ma prostej odpowiedzi na tak postawione pytanie, ale mogę dać Ci radę – spójrz na historię transakcji przynajmniej z ostatniego roku. Nie znam Twojej historii, ale znam swoją dlatego opiszę mój tok rozumowania, który bez problemu będziesz w stanie zastosować do swojego podejścia.
Dla mnie, z psychologicznego punktu widzenia, zamknięcie pozycji na stracie, która była już na ponad 30 pipsowym plusie, jest bardzo bolesna. Takich sytuacji sobie nie funduje i każdą pozycję, która wykazuje zarobek, zabezpieczam na kilkupipsowym plusie. Czyli żeby określić moment przesunięcia SL na BE musisz określić swój próg bólu i dostosować go odpowiednio do interwału. Jeżeli np. nie radzisz sobie w sytuacji przyjęcia straty, gdy pozycja była przez chwilę na +10 pipsach, a głównym interwałem jest h4, powinieneś diametralnie przebudować swoją strategię, ponieważ nie ma żadnego logicznego sensu.
Jeżeli zachowujesz odpowiednie proporcje pomiędzy progiem bólu, a interwałem to możesz zadać sobie pytanie: czy przesuwać na 0, +3 pipsy, a może +10? Odpowiedź znajedziesz w historii swojego konta. Plusem jest to, że wystarczy ponownie przekalkulować historyczny wynik, co nie jest mocno skomplikowanym procesem. Wystarczy prosty formularz w Excel. Sprawdź przy przesunięciu na jaki poziom w granicach między 0, a 10 pipsów na plus SL osiągniesz najwyższą stopę zwrotu. Nie popadaj w paranoje, dostosowując się co do punktu. W zupełności 1-pipsowa dokładność wystarczy. W moim przypadku okazało się, że najlepszym wariantem jest przesuwanie na około +3 pipsy przy przynajmniej 20 pipsowym zarobku. Ponowną weryfikację nie ma sensu robić częściej, niż co 2-3 kwartały.
