Aby skutecznie zwalczać oporność na kluczowe leki Unia Europejska powinna przygotować program zachęt do tworzenia nowych środków przeciwdrobnoustrojowych czy zwiększyć dostępność do już istniejących. Program mógłby polegać na systemie gwarancji przychodu, premiach i być finansowany czy współfinansowany przez UE – uważa Lewiatan.
Środki przeciwdrobnoustrojowe to leki do profilaktyki i leczenia infekcji u ludzi, zwierząt i roślin. Zaliczają się do nich antybiotyki, środki przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze i przeciwpasożytnicze.
Zdaniem unijnego Urzędu ds. Gotowości i Reagowania na Stany Zagrożenia Zdrowia (HERA) odporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest jednym z trzech największych zagrożeń dla zdrowia w UE. Odporność oznacza, że np. bakterie, czy wirusy przestają na nie reagować. Antybiotyki i inne leki przeciwdrobnoustrojowe tracą moc. Infekcje stają się trudniejsze i często niemożliwe do wyleczenia.
W listopadzie br. Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) opublikowało nowe dane, z których wynika, że w latach 2019-2022 zaobserwowano spadek spożycia antybiotyków o 2,5%. Jednak ten spadkowy trend został odwrócony w 2022 r., kiedy społeczeństwo wróciło do stylu życia sprzed COVID-19 i częstotliwość zachorowania na wirusy oddechowe wzrosła. Szacuje się, że koszt odporności na środki przeciwdrobnoustrojowe wynosi w UE 11,7 miliarda euro rocznie.
- Potrzebne są skuteczne działania. UE powinna opracować, dotyczący wielu krajów, program zachęt typu pull (wsparcia sprzedaży) rozwoju nowych środków przeciwdrobnoustrojowych oraz dostępu do już istniejących. Program ten mógłby np. przyjąć formę gwarancji przychodu, premii za wejście na rynek połączonych z gwarancją przychodu lub płatności za osiągnięcie kamienia milowego oraz mógłby być finansowany lub współfinansowany przez UE. Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest problemem o tak dużej skali, że bez wysiłku na szczeblu unijnym państwa członkowskie nie będą w stanie sobie z nim poradzić – ostrzega Kacper Olejniczak, ekspert ds. branży Life Sciences Lewiatana.
Zalecenia Rady UE w sprawie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe koncentrują się m.in. na na zapobieganiu zakażeniom i ich kontroli, nadzorze i monitorowaniu, dostępności skutecznych środków przeciwdrobnoustrojowych, czy rozważnym ich stosowaniu.
Na rok 2030 wyznaczono kilka celów UE, opracowanych we współpracy z Europejskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC). To m.in. zmniejszenie o 20 proc. spożycia antybiotyków u ludzi, ograniczenie zakażeń trzema kluczowymi bakteriami opornymi na antybiotyki — co będzie dotyczyć głównie szpitali.
