Stanowisko członków Rady Polityki Pieniężnej w sprawie pojawiających się w przestrzeni publicznej wypowiedzi o podjęciu działań zmierzających do pozbawienia możliwości zajmowania stanowiska Prezesa Narodowego Banku Polskiego
- Zgodnie z art. 227 ust. 1 i 2 Konstytucji RP centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski odpowiada za wartość polskiego pieniądza. Organami Narodowego Banku Polskiego są: Prezes Narodowego Banku Polskiego, Rada Polityki Pieniężnej oraz Zarząd Narodowego Banku Polskiego.
- Przepisy Konstytucji RP oraz aktów prawnych Unii Europejskiej, które obecnie stanowią integralną część krajowego porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej, tj. przepisy Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej („TFUE") oraz Protokołu w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego („Statut"), statuują zasady gwarantujące niezależność NBP.
- Jak podnosi w swych orzeczeniach Trybunał Konstytucyjny, zasady te wiążą wszystkie organy państwa polskiego, w tym izby ustawodawcze, nakładając zarówno obowiązek stanowienia prawa służącego ich realizacji, jak i obowiązek przeciwdziałania próbom ich podważania w drodze ustawowej czy jakiejkolwiek innej formie działania organów władzy publicznej.
- Sprawą niezwykłej wagi jest możliwie najlepsza współpraca wszystkich organów i instytucji państwowych. Nie służy dobrze tej współpracy wytwarzanie atmosfery zagrożenia czy też stosowania nacisku poprzez zapowiedzi stosowania procedur mających prowadzić do zmiany składu osobowego kierownictw tych organów lub instytucji.
- W tym kontekście szczególną uwagę zwraca prowadzona publicznie dyskusja w sprawie ewentualnego pociągnięcia urzędującego Prezesa Narodowego Banku Polskiego do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu. W naszej opinii brak jest jakichkolwiek formalnych podstaw do prowadzenia tego typu rozważań.
- Oświadczamy, że nie są prawdziwe twierdzenia jakoby istniały przeszkody w przepływie informacji pomiędzy RPP a pozostałymi organami NBP oraz jednostkami i komórkami organizacyjnymi NBP.
- Decyzje i ustalenia dotyczące działań banku centralnego, w tym związanych z ustalaniem założeń polityki pieniężnej i jej realizacją, są odpowiednio podejmowane przez Radę Polityki Pieniężnej i Zarząd NBP. Międzynarodowe instytucje finansowe takie jak Europejski Bank Centralny, Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy podzielają zasadność prowadzonej przez NBP polityki pieniężnej, czemu dawały niejednokrotnie wyraz w swoich publikacjach.
- Jednocześnie zaznaczyć należy, że RPP podejmuje rozstrzygnięcia kolegialnie, a Prezes NBP, jako Przewodniczący Rady, wchodzi w jej skład. Ustalenia Rady podejmowane są w formie uchwał większością głosów – nie są to osobiste decyzje Prezesa NBP. Konstytucja RP ani ustawa o Trybunale Stanu nie przewidują odpowiedzialności konstytucyjnej Członków RPP, co m.in. oznacza, że brak jest podstaw do odpowiedzialności konstytucyjnej za wspólne działanie w ramach tego organu, w zakresie wykonywania jego kolegialnych kompetencji, w tym także działania Prezesa NBP jako osoby wchodzącej w skład Rady.
- Zarzuty dotyczące jakoby arbitralnego przesądzania treści protokołów z posiedzeń RPP przez Przewodniczącego Rady są całkowicie bezzasadne. Stosownie do Regulaminu RPP to Rada w głosowaniu przyjmuje protokół. Przewodniczący Rady podpisuje protokół, ale jak należy podkreślić – jest to protokół uprzednio przyjęty przez Radę w głosowaniu w składzie obecnym na posiedzeniu, którego dotyczy protokół. Wypowiedzi, w których są formułowane zarzuty w niniejszym obszarze należy potraktować jako wyraz frustracji wywołanej tym, że Rada nie przychyliła się do jakiegoś wniosku lub wniosków dotyczących treści protokołu
- Regulamin RPP przesądza, że protokoły z posiedzeń Rady oznacza się klauzulą tajności. Objęcie ochroną informacji o przebiegu posiedzeń RPP jest wynikiem ustaleń Rady poprzednich kadencji. Jesteśmy zwolennikami tego rozwiązania. Przede wszystkim, jest to uzasadnione przepisami ustawy o ochronie informacji niejawnych. Ponadto, niniejsze rozwiązanie pozostaje istotnym elementem wyznaczającym uwarunkowania wykonywania mandatu przez Członków RPP. W szczególności bowiem stanowi jedną z gwarancji swobody dyskusji i wszechstronnego prezentowania poglądów w trakcie posiedzeń Rady. Podzielamy stanowisko, iż jest to wartość, która była doceniana i chroniona przez wszystkie kolejne kadencje Rady Polityki Pieniężnej. Nie ma powodu do zmiany tego stanowiska.
- Zdajemy sobie oczywiście sprawę, że skutkiem powyższego rozwiązania może być utrudniony dostęp do protokołów z uwagi na uregulowania w obszarze ochrony informacji niejawnych. W świetle art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 756, z późn. zm.) informacje niejawne mogą być udostępnione wyłącznie osobie dającej rękojmię zachowania tajemnicy i tylko w zakresie niezbędnym do wykonywania przez nią pracy lub pełnienia służby na zajmowanym stanowisku albo wykonywania czynności zleconych. Należy jednak podkreślić, że nie blokuje ono w jakikolwiek sposób dostępu Członków Zarządu NBP i właściwych dla danej sprawy pracowników Banku do treści ustaleń podejmowanych w trakcie posiedzeń Rady. Poza tym, ustalenia, które budzą największe publiczne zainteresowanie, są ogłaszane i publikowane. Dotyczy to przede wszystkim decyzji Rady Polityki Pieniężnej w sprawie stóp procentowych oraz wyniki głosowań nad wnioskami zgłaszanymi w trakcie posiedzeń Rady.
- Odnosząc się do niektórych ostatnich publicznych wypowiedzi, stwierdzić należy, że z uwagi na rolę NBP jako banku centralnego i jego wpływ na funkcjonowanie gospodarki, nieuzasadnione i nieuprawnione podważanie autorytetu organów NBP, może wywołać wysoce negatywne skutki dla interesu gospodarczego Rzeczpospolitej Polskiej i jej obywateli. W szczególności obejmuje to takie sfery jak zaufanie inwestorów zagranicznych oraz krajowych uczestników rynku do stabilności instytucjonalnego otoczenia gospodarczego w Polsce, a także postrzeganie polskiego banku centralnego jako uczestnika Europejskiego Systemu Banków Centralnych i innych międzynarodowych instytucji finansowych.
- Apelujemy o rozwagę i niepodejmowanie pochopnych, niczym nieuzasadnionych działań. Poza ocenami charakterystycznymi dla publicystyki politycznej, nie wskazano żadnej okoliczności, która mogłaby stanowić podstawę dla zastosowania odpowiedzialności konstytucyjnej. W przypadku hipotetycznego podjęcia tego rodzaju działań, byłaby to sytuacja całkowicie bezprecedensowa w skali światowej, niewątpliwie naruszająca powagę Rzeczypospolitej Polskiej na arenie międzynarodowej. Intencje polityczne nie mogą być uzasadnieniem dla działań, które miałyby tak niekorzystne następstwa dla interesów Rzeczpospolitej Polskiej.
Komentarze
Sortuj według: Najistotniejsze
Nie ma jeszcze komentarzy. Skomentuj jako pierwszy i rozpocznij dyskusję