Na rynku budowlanym w Polsce od kilku kwartałów widać spadającą aktywność. Wpływ na to miały: znaczące wzrosty cen materiałów budowlanych (rozpoczęte latem 2021 r.), wysokie ceny paliw, szybko rosnące płace i koszty obsługi długu (efekt podwyżek stóp procentowych), a na koniec wybuch wojny w Ukrainie powodujący zerwanie łańcuchów dostaw i skokowy wzrost cen stali i wielu materiałów budowlanych.
Przy braku skutecznych mechanizmów waloryzacji kontraktów, w szczególności na rynku zamówień publicznych, wiele umów podpisanych przed wybuchem wojny w Ukrainie przynosi firmom budowlanym w ostatnich kwartałach straty. Już w pierwszym półroczu 2023 r. widać było rekordowy wzrost liczby niewypłacalności firm budowlanych, a sytuacja prawdopodobnie nie poprawi się w drugiej połowie roku.
Ogólny spadek aktywności w całej gospodarce (nie tylko polskiej, ale również zachodnioeuropejskiej) przekłada się na mniejszą liczbę nowych inwestycji związanych z budową zakładów produkcyjnych, magazynów, biur, centrów handlowych. Zmniejszenie podaży robót budowlanych skutkuje zaostrzeniem konkurencji cenowej i spadkiem marż. Utrzymywanie takiej sytuacji przez dłuższy czas będzie zmuszać firmy do redukcji zatrudnienia i szukania oszczędności w różnych obszarach działalności.
Od 2 kwartału 2022 r. największe spowolnienie widoczne było w segmencie budownictwa mieszkaniowego (stanowi 1/5 całego rynku budowlanego w Polsce) – najpierw w efekcie szybkich podwyżek stóp procentowych obniżających zdolność kredytową klientów (wiosną ub. r. dołożyło się jeszcze zaostrzenie rekomendacji S – zwiększenie bufora przy badaniu zdolności kredytowej przez banki z 2,5% do 5,0%), potem w następstwie wojny, zwiększającej niepewność wśród części klientów i powodującej odkładanie decyzji o zakupie mieszkania czy domu na bardziej spokojne czasy.
„Bezpieczny kredyt 2%” oraz złagodzenie rekomendacji S (powrót do 2,5% bufora w lutym br.) wyraźnie poprawiły sytuację na rynku mieszkaniowym w ostatnich miesiącach – popyt na mieszkania istotnie się zwiększył, a ceny mieszkań zaczęły rosnąć. Na razie nie widać tej poprawy w liczbie uruchamianych projektów deweloperskich - wg GUS, liczba pozwoleń na budowę mieszkań uzyskanych przez deweloperów w pierwszych 7 miesiącach 2023 r. obniżyła się o 35,4% r/r, a liczba rozpoczętych budów mieszkań była o 28,4% niższa r/r. Mimo to w nadchodzących miesiącach należy oczekiwać większej liczby rozpoczynanych budów, bo „zapas” mieszkań u deweloperów nie był duży.
Brak środków z Krajowego Planu Odbudowy i Rozwoju przekłada się wyraźnie negatywnie na budownictwo kolejowe i energetyczne – duża część projektów w tych segmentach miała opierać się na dofinansowaniu z tego unijnego programu. Na wsparcie środkami z KPO liczyły też samorządy. Lukę w finansowaniu z KPO miało zapewnić zapowiedziane na początku tego roku prefinansowanie wybranych inwestycji przez Polski Fundusz Rozwoju. Niestety nie widać istotnego wpływu tego prefinansowania na liczbę podpisywanych umów, zwłaszcza w budownictwie kolejowym, gdzie znaczące inwestycje miały ruszyć już w 2023 r. Na razie nie ma też napływu środków z budżetu UE na lata 2021 – 2027, należy się tego spodziewać dopiero w latach 2024-2025.
Segmentem, gdzie sytuacja wygląda nieco lepiej jest budownictwo drogowe - inwestycje finansowane są obecnie głównie ze środków zgromadzonych w Krajowym Funduszu Drogowym. Plany GDKiA na cały 2023 r. zakładają ogłoszenie 29 mld zł nowych przetargów, (wykonanie prawdopodobnie będzie zauważalnie niższe). Co istotne Generalna Dyrekcja ma zapewnione finansowanie tych inwestycji.
Prawdopodobnie do końca bieżącego roku nie dojdzie do zauważalnej poprawy na szeroko rozumianym rynku budowlanym. Naszym zdaniem, po wyborach parlamentarnych jest szansa na poprawę relacji z Komisją Europejską i odblokowanie środków z KPO. Wraz z prawdopodobnie większą liczbą inwestycji realizowanych przez deweloperów powinno to się to przełożyć na ogólną poprawę sytuacji w budownictwie w 2024 r. i kolejnych latach.
Komentarze
Sortuj według: Najistotniejsze
Nie ma jeszcze komentarzy. Skomentuj jako pierwszy i rozpocznij dyskusję